70 درصد تن ماهی های موجود در بازار نظارت بهداشتی ندارند

‌دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران می گوید هفتاد درصد واحد‌های تولید کنسرو ماهی تن غیر مجاز هستند.

به گفته محمد میررضوی، در ایران ۱۲۰ واحد تولید کنسرو ماهی تن فعالیت می‌کنند که بسیاری از این واحدها تمایلی به نظارت و کنترل سندیکا ندارند.

در روزهای اخیر کنسرو ماهی تن در ایران به قیمت ۱۲۰۰ تومان عرضه شده در حالیکه قیمت مصوب هر قوطی ماهی تن "۵۶۰۰ تا ۵۷۰۰ تومان" است.

آقای میررضوی می‌گوید: "واحدهای تولید ماهی تن که استاندارد و تحت نظر وزارت بهداشت هستند چنین تخفیف‌هایی را ارائه نمی‌کنند."

"تخفیف‌ ۵۰ درصدی واحدهای تولیدی غیر مجاز که اصطلاحا زیر پله‌ای نامیده می‌شوند، برای افزایش فروش است و خریداران باید هنگام خرید به برند و علامت استاندارد تن ماهی توجه کنند."

این در حالیست که دیروز محمد آقاطاهر رییس اتحادیه بنکداران موادغذایی گفته بود کنسرو ماهی تن "حدود ۲۵۰۰ تومان به دست عمده فروش می رسد ولی ۵۰۰۰ تومان فروخته می شود و اگر هم تخفیفی ارائه شود، بسیار ناچیز است."

"این قیمت‌ها کاذب است و تخفیف‌هایی که داده می‌شود نصیب مصرف‌کنندگان نمی‌شود."

در ایران از صید ماهیان تن تا ساحل را سازمان شیلات، از ساحل تا کارخانه تولید کنسرو و خط تولید (تمامی مراحلی که محصول به عنوان ماده خام محسوب می‌شود) را ناظر فنی و بهداشتی سازمان دامپزشکی و پس از تولید را وزارت بهداشت و سازمان استاندارد باید کنترل کنند.

مهمترین گونه های ماهی تن آبهای جنوب ایران را که در کنسرو استفاده می شوند عبارتند از:

هوور و هوور مسقطی، گیدر (زردباله)، زرده و اسبک (بادبان ماهی).

هوور و گیدر انواع مرغوب و گران تر و و زرده و اسبک انواع نامرغوب تر هستند. برخی منابع حتی زرده را در زمره ماهیان تن قرار نمی دهند.

مرغوب ترین گونه تن گیدر است اما بیشتر کنسرو تن در بازار ایران از گونه هوور است و حتی آن را محبوبترین نوع ماهی تن می دانند. تشخیص نوع ماهی تن با نگاه کردن برای افراد غیرمتخصص ممکن نیست.

از آنجا که کنسرو ماهیان تن به دلیل، طعم، مزه، رنگ، بو، کیفیت و ارزش تغذیه متفاوت، قیمت های متفاوتی هم دارند.

بر اساس استاندارد ایران، "پوست طبیعی و شفاف همراه با عضلات سفت و ارتجاعی از علائم کیفیت مطلوب" کنسرو ماهی تن است.

علاوه بر این، در کنسرو ماهی تن "نباید به هیچ‌وجه پوست، فلس، باله، دم، خون، استخوان، ضایعات امعا و احشا ماهی و گوشت سیاه، حشرات که با چشم غیر مسلح قابل تشخیص باشد، وجود داشته باشد" و "رنگ محتویات کنسرو باید یکنواخت و طبیعی باشد."

در ایران کنسرو ماهی تن یا در آب نمک، یا در انواع روغن مایع (روغن زیتون، کانولا، آفتابگردان) و غیره قرار داده می شود و روغن و نمک آن هم باید مطابق استانداردهای ایران باشند.

در خرید کنسرو ماهی تن باید به این که حتما کلمه تن روی قوطی ذکر شده باشد توجه کرد. انواع دیگر کنسرو ماهی ممکن است ارزانتر باشند و عدم توجه باعث خرید کنسرو ماهی های دیگر بجای تن شود.

علاوه بر این باید مهر استاندارد و پروانه وزارت بهداشت و تاریخ مصرف روی قوطی درج شده باشد. مطابق استاندارد ایران باید "نوع ماهی" نیز روی قوطی درج شود اما بسیاری کنسروهای موجود در بازار نوع ماهی تن را روی قوطی درج نمی‌کنند.

اگر بر روی قوطی کلمه light (سبک) درج شده باشد یعنی کیفیت ماهی تن مطلوب است. تن سفید به گوشت نوعی ماهی تن به نام تن باله دراز (Albacore) اطلاق می‌شود که کیفیت مطلوبی دارد اما میزان جیوه آن بالاتر از light است.

اگر میزان ماهی در داخل قوطی کم باشد باید در کیفیت تولید تردید و حتی‌الامکان از استفاده از آن پرهیز کرد. "وزن استاندارد هر قوطی ماهی تن در ایران ۱۸۰ گرم است."

ماهی با توجه به ارزش غذایی بالا جزء پروتئین‌های با کیفیت محسوب می‌شود اما کسانی که دچار چربی خون هستند باید توجه داشته باشند که روغن کنسرو ماهی تن ممکن است برایشان مناسب نباشد و بهتر باشد از کنسرو ماهی تن در آب نمک استفاده کنند.

از طرف دیگر در تولید کنسرو ماهی تن مقدار زیادی نمک استفاده می شود بنابراین کسانی که فشار خون دارند باید به این موضوع توجه داشته باشند و اگر کنسرو تن مصرف می کنند از اضافه کردن نمک به غذا خودداری کنند.

در ماهی تن هم مقادیری جیوه وجود دارد از این رو در آمریکا و بریتانیا توصیه شده که میزان مصرف ماهی تن بویژه در زنان باردار و کودکان بیش از هفته‌ای دو بار در حد ۱۴۰ گرم (کمی کمتر از یک قوطی کنسرو) نباشد.

بعد از صید ماهی تن، یا در عرشه کشتی یا در کارخانه منجمد می شود که انجماد در عرشه ارجحیت دارد و باعث کم شدن هیستامین و بار میکروبی در گوشت ماهی می شود اما بیشتر کشتی‌های صید ماهی‌ تن در ایران غیرصنعتی هستند و انجماد و فرآوری در کارخانه انجام می‌شود.