شکست دیگر برای بوئینگ در برابر ایرباس / ایرباس 350 دوربردترین هواپیمای جهان لقب گرفت

با پرواز ایرباس ۳۵۰ خط هوایی سنگاپور، از سنگاپور به نیویورک، با طی مسافت بیش از ۱۵ هزار کیلومتر و ثبت رکورد طولانی‌ترین پرواز جهان، سلطنت بوئینگ ۷۷۷ به عنوان دوربردترین هواپیمای جهان به پایان رسید.

اکنون ایرباس ۳۵۰ سری ۹۰۰ مدل یو ال آر، دوربردترین هواپیمای جهان است. تا پیش از رکورد اخیر، بویینگ ۷۷۷ سری ۲۰۰ ال آر با طی مسافت ۱۴ هزار و ۵۳۵ کیلومتر، از دوحه به اوکلند، توسط شرکت هواپیمایی قطر رکورد ار پروازهای فوق دوربرد بود. بوئینگ ۷۷۷ سال‌ها این رکورد را در اختیار داشت و پیش از آن بوئینگ ۷۴۷ دوربردترین هواپیمای جهان بود. حتی شرکت‌های هم‌وطن بوئینگ هم نتوانستند در این قسمت بازار حریف بوئینگ شوند.

تولید بوئینگ ۷۴۷ در زمان خود انقلابی بزرگ در صنعت ساخت هواپیماهای مسافربری به حساب می‌آمد. بوئینگ ۷۴۷ سری ۱۰۰ با چهار موتور و ساختاری دوطبقه قابلیت جابه‌جایی حداکثر ۴۸۰ مسافر را داشت. این تعداد بالای حمل مسافر در مسیرهای طولانی که بیش از دو برابر توان هواپیماهای آن روز بود، عملا بازار حمل‌و‌نقل هوایی را در جهان متحول کرد و قیمت‌ها را کاهش داد. و عملا سفرهای هوایی را برای تعداد زیادی از مردم در مسیرهای طولانی قابل دسترس کرد.

در آن سال مک‌دانل داگلاس یکی دیگر از شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی جهان در آمریکا هم سعی داشت در این بخش از بازار بوئینگ را شکست دهد، اما در نهایت خودش شکست خورد و در بوئینگ ادغام شد.

البته زمینه‌ساز دور بردترین پرواز در آن سال‌ها ایران ایر بود. مدیران ایران ایر که پی برده بودند برای پرواز مستقیم بین ایران و ایالات متحده به هواپیمایی دور بردتر از ۷۴۷‌های عادی نیاز دارند، مدل اس پی را به کارخانه بوئینگ سفارش دادند. این هواپیما که دارای بدنه ای کوتاه‌تر و دم عمودی بلند‌تر از مدل‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ است قابلیت حمل سوخت بیشتری را داشت.

با دریافت هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ اس پی، ایران ایر پروازهای مستقیم خود را بین تهران و نیویورک آغاز کرد که در آن دوران طولانی‌ترین پرواز بدون توقف در جهان محسوب می‌شد.

با این همه بوئینگ‌های ۷۴۷ برای پروازهای دوربرد چندان به صرفه نبودند. آنها چهار موتور و مصرف سوخت بالایی داشتند. برای همین بوئينگ، ۷۷۷ را طراحی کرد.

در ۷۷۷ برای اولین بار برای طراحی در یک هواپیمای مسافربری، تمام مراحل با کمک نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌ساز صورت گرفت. نرم افزار کتیا در طراحی این هواپیما نقش زیادی داشت.

ایرباس ۳۰۰ در دهه هشتاد و نود میلادی دو موتوره بود و در میان حیرت تحلیگران توانسته بود بخشی از بازار برد متوسط را به‌دست آورد. موفقیت این هواپیما به دلیل دو موتوره بودن و مصرف مناسب آن بود. بوئینگ از همین ایده برای توسعه بوئینگ ۷۷۷ استفاده کرد.

قطر موتور یک هواپیمای ۷۷۷ به اندازه قطر یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ است. موتور این هواپیما هم از قوی‌ترین موتورهای هواپیمای مسافربری در جهان محسوب می‌شود. این هواپیما در سال ۱۹۹۴ متولد شد.

ایرباس البته سال‌ها با ایرباس ۳۴۰ رقیب اصلی برای بوئینگ ۷۷۷ بود. اما ایرباس ۳۴۰ چهار موتوره بود و بردش کمتر از بوئینگ ۷۷۷ و مصرف بیشتری داشت. برای همین بیشتر شرکت‌ها به سمت خرید بوئینگ ۷۷۷ می‌رفتند.

ایرباس توانسته است در بیست سال اخیر با مدل‌های گوناگون خود در بخش‌های مختلف بازار بوئینگ را پشت سر بگذارد. سری ۳۲۰ چالش اصلی بوئینگ ۷۳۷ است. در بخش کلاس متوسط تا سال‌ها با وجود ایرباس سری ۳۰۰، بوئینگ حرفی برای گفتن نداشت و با ورود ایرباس ۳۸۰ دیگر بوئینگ ۷۴۷ بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان نبود. اما در بخش دوربرد همچنان بوئینگ بی‌رقیب بود. با معرفی ایرباس ۳۵۰ بوئینگ احساس خطر کرد ولی همچنان تیپ‌های مختلف ۳۵۰ در برابر بوئینگ ۷۷۷ ضعیف‌تر بودند تا اینکه ایرباس مدل ایرباس ۳۵۰ سری ۹۰۰ از مدل یو ال آر را معرفی کرد.

در مدل یو ال آر از حداکثر ظرفیت مخزن میانی استفاده شده است. سوخت اضافه‌ای که در مدل یو ال آر حمل می‌شود بیش از ۹ تن وزن دارد. با افزوده شدن وزن سوخت حمل شده، ظرفیت حمل بار در این مدل کاهش پیدا کرده است.

ایرباس ۳۵۰ سری ۹۰۰ از مدل یو ال آر، شباهت‌هایی به هواپیمای ۳۵۰-۱۰۰۰ ، که مدل کشیده‌تر از ۳۵۰ است دارد.

پروژه ایرباس ۳۵۰ از سال ۲۰۰۶ آغاز شد. هواپیمای ۳۵۰ نخستین هواپیمای ایرباس است که در ساخت بدنه آن به‌جای آلیاژهای آلومینیوم سبک رایج در صعنت هواپیمایی، از پلیمر تقویت شده با فیبر کربن استفاده شده است.

این هواپیما برای رقابت با هواپیماهای بوئینگ ۷۷۷ و بوئینگ ۷۸۷ طراحی شده است و نخستین نمونه آن در سال ۲۰۱۳ میلادی به بازار آمده است. هواپیمای ۳۵۰-۱۰۰۰ با هدف رقابت با بوئینگ ۷۷۷ ساخته شده و به گفته ایرباس، مصرف سوخت آن ۲۵ درصد کمتر است و ۳۰ تن وزن کمتری دارد.

به‌تازگی ایرباس طرحی را معرفی کرده که از فضای بخش بار می‌توان برای تعبیه مکانی جهت قرارگیری فضای مناسب به منظور جانمایی تخت خواب برای مسافران استفاده کرد. با کاهش تعداد صندلی‌ها در پروازهای دوربرد و کاهش بار، امکان این وجود دارد تا از بخشی از فضای بار در قسمت زیرین هواپیما برای تعبیه اتاق خواب یا اتاق بازی نیز استفاده شود.

ایران ایر هم سفارش ۱۶ فروند ایرباس ۳۵۰ سری هزار را داده بود که با خروج آمریکا از برجام فعلا ایرباس نمی تواند این هواپیما را به ایران تحویل دهد. در صورت تحویل این هواپیماها به ایران ایر، این شرکت می‌توانست در بخش دوربرد خود، پس از سال‌ها، تحول ایجاد کند.

منبع : businessinsider.com / نویسنده : مهدی مطلبی RFE/RL