نشست زمین در تهران یکی از بالاترین رقم‌ها در جهان است!

ژورنال تحقیقاتی و علمی «نیچر» در گزارشی اعلام کرده که بخش‌هایی از تهران سالانه ۲۵ سانتی‌متر نشست می‌کند که یکی از بالاترین رقم‌ها در جهان است.

پایتخت ایران با ۱۳ میلیون جمعیت بزرگترین شهر غرب آسیا است.

ژورنال نیچر می‌گوید که نشست ۲۵ سانتی‌متری بخش‌هایی از تهران در هر سال بر اساس ارزیابی تصاویر ماهواره‌ای به دست آمده است و این مشکل در حال گسترش به فرودگاه بین‌المللی «امام خمینی» است.

این تحقیق که توسط دو پژوهشگر ایرانی در موسسه زمین‌شناسی پوتسدام آلمان صورت گرفته است، می‌گوید که این مشکل بیشتر مربوط به دشت غربی تهران- شامل بخش شهری، شهرک‌های اقماری و زمین‌های کشاورزی- و دشت ورامین است که یک منطقه کشاورزی محسوب می‌شود.

پژوهشگران یاد شده اعلام کرده‌اند که زمین‌های اطراف فرودگاه امام سالانه پنج سانتی‌متر نشست می‌کنند.

نیچر می‌گوید که این وضعیت حدود ۱۰ درصد از جمعیت تهران، شهرک‌های اقماری و روستاهای جنوب غربی پایتخت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

ارزیابی‌های صورت گرفته در سال گذشته نشان می‌دهد که مناطق تحت تاثیر نشست زمین در تهران و اطراف آن، در برگیرنده ۱۲۰ کیلومتر خط آهن، ۲۳۰۰ کیلومتر جاده، ۲۱ پل، ۳۰ کیلومتر خط لوله نفتی، ۲۰۰ کیلومتر لوله گاز، ۷۰ کیلومتر خطوط برق فشار قوی و بیش از ۲۵۰ هزار ساختمان است.

تحقیقات بیانگر این است که این مشکل ناشی از برداشت بی‌رویه آب و خالی شدن سفره‌های زیرزمینی است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران محمدرضا بختیاری میزان برداشت آب از سفره های زیرزمینی تهران را سالانه ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب عنوان کرده است. وی مردادماه سال جاری اعلام کرد که در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده با پدیده خالی‌شدن زیر زمین به دلیل برداشت های بیش از حد از منابع زیرزمینی پایتخت روبه‌رو خواهیم بود.

به‌گفته وی، متوسط افت سالانه آبخوان دشت هومند–آبسرد حدود ۲.۲ متری و این رقم برای آبخوان دشت ورامین ۱.۳۴ متر است.

افت آب سفره های زیرزمینی مد‌ت‌هاست که زنگ خطر نشست زمین در پایتخت کشور را به صدا درآورده است.

«زمین‌لرزه خاموش»

اخیرا علی بیت‌اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات اعلام کرد که پدیده فرونشست زمین در مساحتی بیش از ۷۰۰ کیلومتر مربع در دشت‌های ورامین پیشوا و پاکدشت رخ داده و در حال گسترش است.

وی گفت که در دشت ورامین طی ۱۳ سال گذشته، ۱۵ متر سطح آب افت کرده است که درمقایسه با سال ۱۳۵۰، این افت آب بیش از یکصد متر برآورد شده است.

به‌گفته وی پدیده فرونشست و فروچاله‌ها و شکا‌ف‌های ناشی از آن اگر در مجاورت تأسیسات زیر بنایی مانند راه‌آهن، راه‌ها، دکل‌های برق و سایر شریان‌های حیاتی و همچنین در ساختگاه سکونتگاه‌های روستایی و شهری باشد، خطرات و خسارات بسیاری را به بار می‌آورد و موجب ایجاد ناپایداری در سازه و گاه موجب بروز بحران می‌شود

از سال گذشته حداقل ۵ فروریزش عمده زمین در مناطق مختلف شهر تهران در خیابان‌های «شهران»، «پیامبر»، «میدان قیام»، «مولوی» و در سه راهی خیابان «خیام» به ثبت رسیده‌است و با توجه به رشته‌قنات‌هایی که از شمال تهران به سمت ری کشیده شده و عدم رویکرد مهندسی در ساختمان‌سازی می‌توان انتظار فروریزش‌های بیشتری را در پایتخت داشت.

مسئله دیگر که در پی فرونشست زمین می‌تواند خطرناک باشد حساس‌تر شدن ساختمان‌ها حتی نسبت به زمین‌لرزه‌های کوچکتر است.

محمد جواد بلورچی، زمین‌شناس، در این زمینه می‌گوید: «اگر در گذشته با بروز زمین‌لرزه ۶ ریشتری در تهران یا شهرهای دیگر خطر را احساس می‌کردیم، اما در حال حاضر با وجود این نشست‌ها و آسیب‌هایی که به ساختمان‌ها وارد شده زمین‌لرزه‌های ۵ ریشتر هم می‌تواند خطرناک باشد، چرا که ساختمان‌ها استحکام خود را ندارند و متأسفانه کسی هم به این فرونشست‌ها که آن را زلزله خاموش می‌نامند، توجهی ندارد».

منبع : مجله نیچر، خبرگزاری مهر، ایسنا، فارس، تسنیم|د.خ|ت