زندگی چوپانان و گاومیش‌ داران بوتان

در مناطق دورافتاده و کوهستانی شرق بوتان، مردمانی از قوم بروکپا ( Brokpa از مردم «دارد» ) زندگی می‌کنند که برای قرن‌هاست مشغول چوپانی و گله داری می‌باشند و آخرین روزهای وجود این سبک زندگی را می‌گذرانند. آیا راه جدید همه آنچه را که این جامعه بدان امید داشت را همانند، فرصت‌های بهتر زندگی برای خانواده‌هایشان فراهم میاورد یا هویت منحصر به فردشان را در رقابت مدرنیزه شدن به فراموشی خواهد سپرد؟
در یک دهه گذشته، پادشاهی بوتان دستخوش تحولات و دگرگونی های سریعی بود. تغییر شکل از پادشاهی بر مبنای تفکرات بودایی بسته به پادشاهی بر مبنای قانون اساسی و دموکراسی، کشوری که این روزها به خاطر سیاست قاطعش از موضوع «خوشبختی ناخالص ملی» مورد تحسین جامعه جهانی است.
با این حال، شتاب توسعه‌ی بوتان، دولت این کشور و مردمش را بر آن داشته که با تلاشی توئم برای حفظ سنت‌های این کشور همراستا باشد تا این کشور همچنان هویت منحصر به فرد خود را زنده نگه دارد.

روش‌های سنتی و فرهنگی برای زیستن، و شغل‌های پرزحمت به خصوص در جامعه‌های روستایی نشین به سرعت در تقاضای مدرنیزه شدن در حال ناپدید شدن است . در مبارزه‌ای با این هدر رفت فرهنگی‌ که ضرورت جهانی شدن با خود آورد، دولت بوتان قانونی به نام قانون موروثی را پیش‌نویس کرد، آن‌ها امیدوارند که این قانون بتواند از سنت‌های جوامع جدا افتاده‌ای مانند قوم بروکپا که قرن‌هاست در مکان‌های دورافتاده گوشه‌ای در شرق بوتان زندگی می‌کنند، محافظت کند.

در طول ماه‌های گرم تابستان، بروکپا‌‌ها به صورت نیمه چادرنشین زندگی می‌کنند،‌ بدین دلیل که آن‌ها می‌بایست در جستجو برای چراگاه‌های تازه برای گاومیش‌هایشان باشند و همواره در حال حرکت اند، هر شب گوساله‌ها جمع‌آوری می‌شوند و در جایی نزدیک چادر چوپانان بسته نگه داشته می‌شوند تا از حمله شکارچیان درنده در امان بوده و همینطور بدین خاطر که گاو‌های شیرده رای برای دوشیدن صبح، آماده نگه دارند.

هر سال در ماه‌های مه و ژوئن، کار کوتاه کردن پشم گاومیش‌ها به انجام می‌رسد. فقط نرهای اخته شده و ماده‌ها پشم‌هایشان کوتاه می‌شود و نرها پرورشی لباس خود را حفظ می‌کنند تا در مقابل‌ نرهای دیگر برجسته‌تر به نظر بیایند. در عکس زیر یک گاومیش بی‌میل را می‌بینید که به صورت سالیانه پشم‌هایش کوتاه می‌شود. بروکپاها هنوز با استفاده از دوک نخ‌ریسی که آن را یوکپا ( yoekpa ) می‌نامند، پشم گاومیش‌ها را می‌ریسند، هرچند که که استفاده از چادرهای پشم دوخت دستی، به سرعت کاهش یافت و روکش‌های پلاستیکی بیشتر در دسترس قرار گرفت.

بروکپاها از نظر نژادی از بوتانی‌های دیگر متمایز می‌باشند، این قوم چندین قرن پیش از منطقه‌ای به نام تشونا ( Tsoona‌ ) با عبور از رشته‌کوه هیمالیا بدین مکان در بوتان مهاجرت کردند. سنت‌ها و فرهنگ‌هایشان در طی گذر زمان جان سالم به در برد و هنوز نقشی محوری در زندگی اجتماعیشان ایفا می‌کند. گذران زندگی آن‌ها به شدت بسته به گاومیش‌ها و گوسفندان است و به عنوان مثال محصولی پرورش نمی‌دهند. آنان با لحجه منحصر به فردی صحبت می‌کنند و خدایان خود را می‌پرستند.

بروکپاها به سبک عجیبی لباس می‌پوشند و به کلاه نمدی جالبشان به نام سیپی شم ( tsipee cham )‌معروفند که دارای ریش‌های بافته شده بلند می‌باشند که گفته می‌شود برای جلوگیری از بارش باران به روی صورت تعبیه شده است. مردمی بسیار مهمان‌نواز هستند و نوشیدن چای کره یا po cha یکی از بخش‌های اصلی زندگی آنان است و برای پذیرایی از مهمان همیشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. کره گاومیش جزو اصلی این چای است و کالری فراوانی را برای چوپانان فراهم می‌آورد، از اینرو چوپانان همواره می‌گویند که بیش از ۳۰ فنجان چای در روز می‌نوشند.

در قوم بروکپا هنوز از سیستم داد و ستد کالا استفاده می‌شود، و فرآورده‌های دامیشان را با غلات، روغن، نمک، شکر و گرد فلفل با روستاهای همسایه و یا حتی در منطقه آروناچال پرادش هند، مبادله می‌کنند.

ثروت در جامعه بروکپا بر اساس تعداد راس دام محاسبه می‌شود. برای مثال، یک بروکپای سرمایه‌دار دارای ۱۵۰ تا ۱۸۰ راس گاومیش است، به علاوه دیگر حیوانات مثل اسب و گوسفند. یک خانواده متوسط دارای ۲۰ تا ۵۰ راس گاومیش و همینطور یک خانواده فقیر ممکن است ۲ تا هیچ گاوی دارا نباشد.

زنان دارای درجه و احترام بالایی در میان شوهران و فرزندانشان هستند و اغلب به عنوان رئیس خانواده شناخته می‌شوند. آنان نقشی محوری در تصمیمات مهمی چون ازدواج فرزندان، که در طول مهاجرت ماه‌های تابستان انجام می‌شود دارند و همچنین بار اقتصادی خانواده به دوش آنان است.
چندشوهری در جامعه بروکپا مرسوم است، این یک امر معمول برای یک زن است که با تمام برادران یک خانواده ازدواج کند. این روش، از تجزیه سرزمین‌های آبا و اجدادی آنها در طول زمان جلوگیری می‌کند و با استفاده از این سیستم، یک خانواده می‌تواند روی منابع دردسترش تمرکز داشته باشد، برای مثال یکی از شوهرها می‌تواند برای انجام معامله‌ای تجاری به مکانی دور سفر کند در حالی که شوهر دیگر در همین مدت قادر است از گاومیش‌ها در خانه مراقبت کند.

در طول ماه‌های زمستان، قوم بروکپا به سمت خانه‌هایشان در روستاهای کوچک مراک ( Merak )‌ و ساکتن ( Sakten ) باز می‌گردند تا از شرایط یخ‌بندان آن مناطق در امان باشند. مسکن گیزدن در دره‌های هیمالیای بزرگ، آنها را از این شرایط آب و هوایی سخت دور نگه داشته است. روستای مراک در حدود ۳۵۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و جمعیتی در حدود ۱۹۰۰ نفر در قالب ۲۱۳ خانوار داراست.

برای قرن‌ها، تنها راه برای رسیدن به این روستا‌ها یک راه کاملا خسته‌کننده ای بود که از میان دره‌ها و رودخانه‌ها و در حدود ۴۳۰۰ متر راه می‌گذشت. حالا همه چیز درحال تغییر است، در مدت چند ماه آینده، اولین جاده به سمت این روستا‌ها تکمیل خواهد شد و فشار مدرنیزه شدن، تشدید خواهد شد. سکوت آرامش‌بخشی که در طبیعت سکتان حکم‌فرما بود، حال با صدای ماشین‌های سنگینی همچون دستگاه‌‌های حفاری که درحال برداشن دامنه‌ها برای باز کردن جاده هستند، در هم شکسته می‌شود.

چندین سال بیش نیست که مغازه‌ها شروع به ظاهر شدن کردند . همانطور که جاده به آهستگی در حال پیشروی به سمت روستا است، کالاهای بیشتر و بیشتری آماده و قابل دسترس قرار می‌گیرند که گره‌ای بین سبک زندگیشان و رژیم‌های غذایشان ایجاد خواهد کرد.

امروزه، با نزدیک شدن به زمان تکمیل جاده، تغییرات در قوم بروکپا، اجتناب ناپذیر است، و وابستگی به گاومیش‌هایشان در حال کم شدن در طول زمان است . خیلی‌ها در روستا معتقدند که جاده جدید با خود شرایط و سرویس‌های بهتری برای زندگی آنان فراهم می‌آورد. آنان می‌گویند که جاده آن‌ها را خوشحال می‌کند و شرایط زندگی خانواده‌هایشان را بهبود می‌بخشد و زندگیشان را آسان‌تر می‌کند.

شیوه زندگی سنتی قوم بروکپا، و رابطه نزدیک آنان با گاومیش‌ها، در طول قرن‌ها تغییری نکرد. فقط زمان می‌تواند به ما بگوید که جاده جدید، که با خود تعداد گردشگران را افزایش می‌دهد چه تاثیراتی خواهد گذاشت، آیا هر آنچه که این جامعه بدان امید دارد با خود به ارمغان می‌آورد یا در رقابت مدرنیزه شدن، هویت منحصر به فرد خود را از دست خواهند داد ؟