بالنگ چیست؟ همه چیز درباره بالَنگ، ترنج یا بادرنگ

بالَنگ، ترنج، بادرنگ (نام علمی: Citrus medica) میوه‌ای خوراکی از تیرهٔ مرکبات (Rutaceae) است. از آن در مرباسازی استفاده می‌شود.

آرایه‌شناسی

فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
رده: دولپه‌ای‌های نو
راسته: افراسانان
تیره: سدابیان
سرده: مرکبات
Species: C. medica
نام علمی
Citrus medica
لینه

خواص

رفع خون‌ریزی لثه، تقویت کبد، خنک‌کننده و آرام بخش، رفع یبوست معده. همراه با گلاب برای اسهال خونی و نیز اسهال‌های روده‌ای سودمند است.

بالنگ در کتب طب سنتی با نام «اترج کبیر» آمده‌است. میوه آن را به فارسی بالنگ گویند و از نظر گیاه‌شناسی زیرگونه‌ای از بادرنگ است. این درختچه دارای میوه‌هایی است که گاهی به وزن یک کیلوگرم نیز می‌رسد. نوع دیگری از بالنگ را به فارسی «بادرنگ» می‌نامند و در کتب طب سنتی با نامهای بادرنج، باذرنج و اترج صغیر آمده‌است.

بالنگ درختچه‌ای است به شکل غیر منظم، برگ آن با کمی اختلاف شبیه سایر مرکبات ولی میوه آن به کلی متفاوت و نوع کبیر آن در ابعاد یک خربزه کوچک است. شکل آن دراز از یک طرف متصل به شاخه کمی پهن و از طرف دیگر به نوک بارکی ختم می‌شود. پوست آن به رنگ زرد طلایی خیلی ضخیم، موج دار و دارای برآمدگی‌هایی مانند تاول درشت است. قسمت عمده میوه را با پوست زرد و گوشت سفید داخل پوست را گرفته و تقریباً جای برای گوشت ترش غیر خوراکی وسط آن باقی نگذارده‌است. گل آن سفید می‌باشد. بالنگ دارای پوست زرد رنگ طلایی، با بوی معطر، به خصوص نوع کوچک آن که پوستش صاف است، معطرتر است. قسمت گوشتی سفید متصل به پوست خارجی آن ضخیم و کمی شیرین و قسمت گوشت وسط آن که در میان پرده‌های ضخیم طولانی واقع شده‌است، دارای الیاف و غلاف‌های پر از مایعی است که در بعضی انواع شیرین و در برخی ترش می‌باشد. تخم‌های آن که در قسمت گوشتی آن واقع است کمی دراز و در غلاف سفیدی واقع و مغز، سفید و کمی تلخ است. از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی پوست زرد آن کمی گرم و خشک است و شحم آن یا به عبارت دیگر قسمت گوشت سفید داخلی متصل به پوست زرد آن در ارقامی که این قسمت شیرین است از نظر طبیعت سرد و تر و خشک و برگ و شکوفه آن گرم وخشک است. از نظر خواص معتقدند که پوست زرد آن برا ی تقویت قلب و دماغ و کبد، سرد و معده احشای داخل شکم مفید است و برای تحلیل بادها و نفخ و کمک به هضم غذا مؤثر می‌باشد. بخصوص مربای آن با عسل؛ البته با خوردن مربای آن اسراف نباید شود زیرا هضم آن مشکل می‌شود. دم کرده پوست زرد خشک شده آن مسکن قی صفراوی و جویدن آن خوشبوکننده دهان است. اگر پوست و گوشت سفید خشک شده آن را درلابه لای لباس‌ها بگذارند مانع بید زدن می‌شوند.

The citron (Citrus medica) is a large fragrant citrus fruit with a thick rind. It is one of the original citrus fruits from which all other citrus types developed through natural hybrid speciation or artificial hybridization. Though citron cultivars take on a wide variety of physical forms, they are all closely related genetically. It is used widely in Asian cuisine, and also in traditional medicines, perfume, and for religious rituals and offerings. Hybrids of citrons with other citrus are commercially prominent, notably lemons and many limes.

Etymology

The fruit"s English name "citron" derives ultimately from Latin, citrus, which is also the origin of the genus name.
Other languages

A source of confusion is that citron in French and English are false friends, as the French word refers to the lemon. Indeed, into the 16th century, the English name citron included the lemon and perhaps the lime as well.

In Italian it is known as cedro, the same name used also to indicate the coniferous tree cedar. In Persian languages, it is called turunj, as against naranj ("bitter orange"). Both names were borrowed into Arabic and introduced into Spain and Portugal after their occupation by Muslims in AD 711, whence it became the source of the name orange. In Syria it is called kabbad; in Japanese it is called bushukan (possibly referring only to the fingered varieties). In Hebrew, the citron is known as etrog (אתרוג‎). In Gujarati it is called bijora (બીજોરા). In Marathi it is known as mhalunga (म्हाळुंग) and is considered sacred. In Chinese, it is known as xiāngyuán (香橼).