تاریخچه پوند / پوند چیست؟ / از پوند در کدام کشورها استفاده می شود؟
پوند استرلینگ (به انگلیسی: Pound sterling) یا بهطور کوتاه پوند، یکای پول پادشاهی بریتانیا است. پوند استرلینگ بهطور معمول با نماد £ یا بهطور رسمیتر با مخفف GBP نمایش داده میشود.یکای کوچکتر پوند پنی (به انگلیسی: Penny) نام دارد ، مجموع صد پنی برابر بایک پوند است. پوند یکی از قویترین و با ارزشترین ارزها است. نام مستعار این یکای پول در انگلستان کویید (به انگلیسی: Quid) میباشد.
پوند استرلینگ که بر اساس اسناد معتبر، قدیمیترین یکای پول در حال استفاده جهان است، در بخش عمدهای از تاریخ انگلستان و بعدها بریتانیا، در گردش بودهاست.
پوند استرلینگ
Peuns sterling (Cornish)
Punt Sasanach (ایرلندی )
Punt Sostynagh (Manx)
Louis stèrling کد زبان نامعتبر است.
Poond sterlin (اسکاتس)
Punnd Sasannach (گیلیک اسکاتلندی)
Punt sterling (ولزی)
جمع : pounds
پنی pence
نماد £(GBP)
پنی p
نام مستعار Quid
استفادهکنندهٔ رسمی : بریتانیا پوند استرلینگ
قلمرو بریتانیایی جنوبگان، جزایر فالکلند (در کنار پوند جزایر فالکلند)
جبل طارق (درکنار پوند جبل الطارق)، سینت هلینا و
تریستان و اسنشن (در کنار پوند سنت هلن)
جورجیای جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی (در کنار پوند جزایر فالکلند)
قلمرو اقیانوس هند بریتانیا (de jure, دلار آمریکا used de facto)
گرنزی (شکل محلی: پوند گرنزی)
جزیره من (شکل محلی: پوند مانکس)
جرسی (شکل محلی: پوند جرسی)
استفادهکنندهٔ غیررسمی
اوگاندا
زیمبابوه
زامبیا
سیرالئون
تانزانیا
رواندا
مالاوی
بوتسوانا
صادرکننده : بانک مرکزی بانک انگلستان
Peuns sterling (Cornish)
Punt Sasanach (ایرلندی )
Punt Sostynagh (Manx)
Louis stèrling کد زبان نامعتبر است.
Poond sterlin (اسکاتس)
Punnd Sasannach (گیلیک اسکاتلندی)
Punt sterling (ولزی)
جمع : pounds
پنی pence
نماد £(GBP)
پنی p
نام مستعار Quid
استفادهکنندهٔ رسمی : بریتانیا پوند استرلینگ
قلمرو بریتانیایی جنوبگان، جزایر فالکلند (در کنار پوند جزایر فالکلند)
جبل طارق (درکنار پوند جبل الطارق)، سینت هلینا و
تریستان و اسنشن (در کنار پوند سنت هلن)
جورجیای جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی (در کنار پوند جزایر فالکلند)
قلمرو اقیانوس هند بریتانیا (de jure, دلار آمریکا used de facto)
گرنزی (شکل محلی: پوند گرنزی)
جزیره من (شکل محلی: پوند مانکس)
جرسی (شکل محلی: پوند جرسی)
استفادهکنندهٔ غیررسمی
اوگاندا
زیمبابوه
زامبیا
سیرالئون
تانزانیا
رواندا
مالاوی
بوتسوانا
صادرکننده : بانک مرکزی بانک انگلستان
ریشههای اروپایی
پوند استرلینگ بخش جدایی ناپذیری از هویت انگلیسی-بریتانیایی است، اما ریشههای آن به اروپا بازمیگردد. نام آن از کلمه «لیبرا» استخراج شده که در زبان زبان لاتین به معنای وزن یا تعادل است. از این ریشه عبارت «لیبرا پوندو» ساخته شد که به معنای یکای وزن پوند است.
استفاده از کلمه «لیبرا» قرنها است که در زبان رایج در قلمرو بریتانیا منسوخ شدهاست ولی حضور آن به اشکال مختلف در نشانههای مربوط به یکای پول و یکای وزن ادامه یافت. به عنوان مثال علامت £ که نماد یکای پول بریتانیا است از آن الهام گرفته شد یا حرف اختصاری پوند یکای وزن مرجع در سیستم اوزان بریتانیایی lb است.
ارتباط نمادین این یکای پول با یکای وزن در بریتانیا تصادفی نیست، چون در اصل ارزش یک پوند معادل یک پوند (۴۵۳٫۵ گرم) نقره بودهاست. با الهام از روش تقسیم «لیبرا» در روم باستان به یکاهای کوچکتر یعنی «سولیدوس» و «دناریوس»، پوند یکای پول بریتانیا نیز به ۲۰ شیلینگ و ۲۴۰ پنی تقسیم میشد.
سیستم مشابهی نیز در دوران پادشاهی شارلمانی بر قلمرو فرانک (بخشی از فرانسه امروزی) برقرار بود. یکای پول آنها «لیوره» نام داشت که به ۱۲ سوس و ۲۴۰ دنیئرز تقسیم میشد.
روند تکامل
اسناد تاریخی نشان میدهد که اوفا، یکی از پادشاهان انگلوساکسون در نیمه دوم قرن هشتم میلادی سیستم پول مشترک را در بخشهای مرکزی و جنوبی انگلستان تثبیت کرد. در این دوران اولین سکههای نقرهای پنی انگلیسی زیر نظر وی ضرب شد که رویش نام او حک شدهاست.
در عمل، وزن این سکهها بسیار متفاوت بود ولی بر اساس آن سیستم پولی، ۲۴۰ سکه پنی معادل یک پوند تلقی میشد. در آن دوران سکههای با ارزش تر از پنی ضرب نمیشد و واحدهای با ارزش تر مثل شیلینگ و پوند به صورت مجازی فقط در حساب و کتاب مورد استفاده بودند.
اولین بار سکه پوند در سال ۱۴۸۹ در دوران پادشاهی هنری هفتم به بازار آمد. در آن زمان به آن میگفتند سکه فرمانروا. سکه شیلینگ نیز اولین بار در سال ۱۵۰۴ ضرب شد. پول اسکناس به فاصله کوتاهی پس از تأسیس بانک مرکزی انگلستان در سال ۱۶۹۴ به گردش افتاد. در آغاز آنها را با دست مینوشتند و طراحی میکردند. سکههای طلا از سال ۱۵۶۰ به گردش درآمد و از سال ۱۶۷۲ نیز سکههای مسی به جمع پولهای رایج افزوده شد.
معیار تقسیم پوند به ۱۲ شیلینگ و هر شیلینگ به ۱۲ پنی تا سال ۱۹۷۱ ادامه داشت، تا اینکه در این سال بریتانیا نیز در سیستم پولی خود تقسیم دهگانه را پذیرفت و به اجرا گذاشت.
یک هزار سال تورم
بر اساس کتاب «زندگینامهٔ پوند» به قلم دیوید سینلکیر، در سال ۹۸۰ میلادی و دوران حکومت آئتلرائد شاه با یک پوند میشد ۱۵ راس گاو خرید؛ ولی به گفته این مورخ، قدرت خرید یک پوند از قرن پانزدهم تا سال ۲۰۰۰ چهارصد برابر سقوط کردهاست.
طبق تحقیقاتی که در سال ۱۹۹۹ توسط کتابخانه مجلس عوام بریتانیا انجام شد، در فاصله سال ۱۷۶۰ تا ۱۹۹۸ قیمتها در این کشور ۱۱۸ برابر شدهاست. در بخشی از این تحقیقات گفته میشود: "بنابراین در سال ۱۷۵۰ قدرت خرید یک پنی از قدرت خرید یک پوند در سال ۱۹۹۸ بیشتر بودهاست. بخش اعظم این تورم از سال ۱۹۴۵ تاکنون اتفاق افتادهاست.
سقوط
در طول تاریخ اقدامات بسیار سختگیرانه و گاه خشونت باری برای حفظ کیفیت سکهها و پول رایج در بریتانیا انجام شدهاست. پروفسور نیکلاس میهیو، کارشناس تاریخ پوند میگوید که هنری یکم، پادشاه انگلستان در اواخر قرن یازده و اوایل قرن دوازدهم میلادی مسئولان ضرب سکه را که حساب آنها دقیق نبود اخته میکرد.
به گفته دیوید سینکلیر در سال ۱۱۲۴ میلادی نیمی از ضاربان سکه در انگلستان به خاطر اینکه سکههای تولید شده توسط آنها کیفیت مطلوب را نداشت یا به خاطر اینکه سکههای تقلبی تولید کرده بودند به دستور پادشاه مثله شدند.
واژه استرلینگ پس از فتح انگلستان توسط شاهان نورماندی رایج شد و در ابتدا این عبارت فقط به سکههای پنی اطلاق میشد و نه پوند. اما در مورد ریشه این واژه اطلاعات مشخصی در دست نیست. شاید از واژه «استرلین» گرفته شده باشد که در زبان نرمانها به معنای ستاره کوچک بود یا حتی از یک واژه زبان عربی به معنای پول.
هنری دوم کیفیت سکههای رایج در بریتانیا را بهبود داد و از سا ل ۱۲۸۲ و دوران پادشاهی ادوارد اول مراسم ویژهای در دربار برای سنجش کیفیت سکهها به اجرا گذاشته شد که تا امروز ادامه دارد.
برای افزایش استحکام و دوام بهتر سکهها، میزان نقره موجود در آن به ۹۲٫۵ درصد کاهش یافت و نقره با این درصد از خلوص بعدها به عنوان نقره استرلینگ تثبیت شد.
هنری هشتم در دوران حکومت خود برای بهره گرفتن بیشتر از نقره موجود در خزانه پادشاهی به حد قابل ملاحظهای از نقره موجود در سکههای ضرب شده کاست که در تاریخ به عنوان خواری بزرگ از آن یاد میشود.
ملکه الیزابت اول در سال ۱۵۹۰ ارزش حقیقی سکهها را به آن بازگرداند و همین عیار و وزن تقریباً تا قرن نوزدهم ادامه یافت. از حوالی سال ۱۶۶۰ ضرب سکه توسط ماشین آغاز شد و طراحی سکهها به شکلی درآمد که کسی نتواند از لبههای آنها چیزی بکند.
یکی از اهانتهایی که سکههای نقره در طول تاریخ به جان خریدهاند، کنده شدن تکهای از لبه آنها است. برخی با کندن تکهای از لبه سکهها در حقیقت چند گرم نقره به جیب زده و سکههای در گردش را به مرور بیارزش میکردند. اعمال مجازاتهای شدید در مورد کسانی که تقلب میکردند ادامه یافت. در یک مورد اسحاق نیوتن که دورهای ریاست ضرابخانه سلطنتی را برعهده داشت، فردی را به جرم ضرب سکههای تقلبی دستگیر کرده و مجرم گردن زده شد.
از آن زمان تلاشهای گسترده و اقدامات مهمی برای حفظ ارزش استرلینگ صورت گرفتهاست که از جمله آنها میتوان به سیستم موسوم به برتون وود یا مکانیسم اروپایی نرخگذاری برای ارزها اشاره کرد؛ ولی سیستم اقتصادی غربی نرخ شناور برای تبادل ارز را ترجیح میدهد. به همین خاطر ارزش برابری پوند استرلینگ در حقیقت تابعی از عرضه و تقاضاست.
دولت بریتانیا سیستم پول مشترک اروپایی را نپذیرفت و به حوزه یورو نپیوست، به همین خاطر پوند استرلینگ از معدود یکاهای پول در اروپاست که هنوز به بقای خود ادامه میدهد.
تاریخچهٔ تقسیم پوند به واحدهای کوچکتر
اکنون پوند به یکصد پنی تقسیم میشود اما تا سال ۱۹۷۰ پوند تقسیمات گوناگونی داشت. یک پوند برابر با ۲۰ شیلینگ بود. هر ۲ شیلینگ یکای دیگری به نام فلورین را تشکیل میداد؛ بنابراین هر ۱۰ فلورین یک پوند میشد. هر شیلینگ برابر با ۱۲ پنی بود در نتیجه یک پوند ۲۴۰ پنی میشد. تقسیمات یکای پول بریتانیا به این موارد محدود نبود. هر پنج شیلینگ مساوی با یک کرون بود و هر پوند به ۴ کرون تقسیم میشد. بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ این تقسیمات پیچیده حذف شدند و پوند بریتانیا به صورت ساده برابر با یکصد پنی شد.
نامعلومی آینده اسکاتلند
پوند اسکاتلند که در حقیقت به موازات پوند استرلینگ رایج در انگلستان به حیات خود ادامه میداد در سال ۱۷۰۷ و پس از تشکیل پادشاهی متحد بریتانیا، بر اساس پوند انگلستان ارزشگذاری شد. بانک مرکزی اسکاتلند یک سال پس از بانک مرکزی انگلستان در سال ۱۶۹۵ تأسیس شد و هنوز هم به کار خود ادامه میدهد و مرکز آن در شهر ادینبورگ است.
این بانک حق ضرب سکه و چاپ اسکناسهای خود را حفظ کرده ولی ارزش این پول با یکای پول رایج در انگلستان منطبق شدهاست.
اکنون حزب ناسیونالیست اسکاتلند سعی دارد مردم آن کشور را قانع کند که در صورت استقلال آن کشور تاریخ سیصد ساله این یکای پول که قدمت آن به ۱۲۰۰ سال قبل برمی گردد در اسکاتلند به پایان نخواهد رسید.
در مقابل نهادهای سیاسی بریتانیا تقریباً به شکلی هم صدا هشدار میدهند که در صورت جدا شدن اسکاتلند به احتمال زیاد رابطه پولی آن کشور با بریتانیا قطع خواهد شد.
رای مردم اسکاتلند در همهپرسی که در ماه سپتامبر ۲۰۱۴ برگزار شد، علاوه بر استقلال سیاسی، ممکن بود سرنوشت پوند را نیز تغییر دهد.
Pound sterling (symbol: £; ISO code: GBP), commonly known as the pound and, less commonly, referred to as sterling, is the official currency of the United Kingdom, Jersey, Guernsey, the Isle of Man, Gibraltar, South Georgia and the South Sandwich Islands, the British Antarctic Territory, and Tristan da Cunha. It is subdivided into 100 pence (singular: penny, abbreviated: p). A number of nations that do not use sterling also have currencies called the pound.
Sterling is the fourth most-traded currency in the foreign exchange market, after the United States dollar, the euro, and the Japanese yen. Together with those three currencies and the Chinese yuan, it forms the basket of currencies which calculate the value of IMF special drawing rights. As of 30 September 2019, sterling is also the fifth most-held reserve currency in global reserves.
The British Crown dependencies of Guernsey, Jersey and the Isle of Man produce their own local issues of sterling (the Guernsey pound, the Jersey pound and the Manx pound) which are considered fully equivalent to UK sterling in their respective regions. The pound sterling is also used in Gibraltar (alongside the Gibraltar pound), the Falkland Islands (alongside the Falkland Islands pound), Saint Helena and Ascension Island in Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha (alongside the Saint Helena pound). The Bank of England is the central bank for the pound sterling, issuing its own banknotes, and regulating issuance of banknotes by private banks in Scotland and Northern Ireland. Sterling banknotes issued by other jurisdictions are not regulated by the Bank of England; their governments guarantee convertibility at par.
Names
The full official name pound sterling (plural: pounds sterling), is used mainly in formal contexts and also when it is necessary to distinguish the United Kingdom currency from other currencies with the same name. Otherwise the term pound is normally used. The currency name is sometimes abbreviated to just sterling, particularly in the wholesale financial markets, but not when referring to specific amounts; for example, "Payment is accepted in sterling" but never "These cost five sterling". The abbreviations "ster." and "stg." are sometimes used. The term "British pound" is sometimes used in less formal contexts, but it is not an official name of the currency.
Sterling is the fourth most-traded currency in the foreign exchange market, after the United States dollar, the euro, and the Japanese yen. Together with those three currencies and the Chinese yuan, it forms the basket of currencies which calculate the value of IMF special drawing rights. As of 30 September 2019, sterling is also the fifth most-held reserve currency in global reserves.
The British Crown dependencies of Guernsey, Jersey and the Isle of Man produce their own local issues of sterling (the Guernsey pound, the Jersey pound and the Manx pound) which are considered fully equivalent to UK sterling in their respective regions. The pound sterling is also used in Gibraltar (alongside the Gibraltar pound), the Falkland Islands (alongside the Falkland Islands pound), Saint Helena and Ascension Island in Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha (alongside the Saint Helena pound). The Bank of England is the central bank for the pound sterling, issuing its own banknotes, and regulating issuance of banknotes by private banks in Scotland and Northern Ireland. Sterling banknotes issued by other jurisdictions are not regulated by the Bank of England; their governments guarantee convertibility at par.
Names
The full official name pound sterling (plural: pounds sterling), is used mainly in formal contexts and also when it is necessary to distinguish the United Kingdom currency from other currencies with the same name. Otherwise the term pound is normally used. The currency name is sometimes abbreviated to just sterling, particularly in the wholesale financial markets, but not when referring to specific amounts; for example, "Payment is accepted in sterling" but never "These cost five sterling". The abbreviations "ster." and "stg." are sometimes used. The term "British pound" is sometimes used in less formal contexts, but it is not an official name of the currency.