معرفی شهر ساری مرکز مازندران | تاریخچه ساری + نقشه ساری
ساری از پرجمعیتترین شهرهای شمال ایران و پایتخت پیشین ایران، مرکز استان مازندران و شهرستان ساری است. این شهر پرجمعیتترین و بزرگترین شهر استان مازندران و از بزرگترین شهرهای شمال کشور بهشمار میرود. ساری همچنین یکی از قدیمیترین شهرهای ایران محسوب میشود.به مردم اهل ساری، سارَوی گفته میشود. شهر ساری واقع در کوهپایههای رشته کوه البرز دارای دو ناحیه دشتی و کوهپایهای میباشد و ارتفاع آن تا ۵۴ متر بالاتر از سطح دریا میباشد. آب و هوای شهر ساری در تابستانها معتدل و مرطوب و در زمستانها نسبتاً سرد و خشک است. این شهر با برخورداری از کوه، جنگل و دریا معمولاً دارای آبوهوای معتدل و مرطوب است. گرچه در مقایسه با سایر شهرهای مازندران، ساری هوای ملایمتری دارد، ولی طبق آمار سالهای اخیر، بارندگی در ساری کاهش یافتهاست . شمار جمعیت خارجی ساری کم میباشد. بیشتر مردم ساری از قومیت طبری (مازندرانی) هستند و به زبان مازندرانی سخن میگویند، البته زبان فارسی نیز در این شهر رایج است. اکثریت مردم ساری رسماً مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازدهامامی میباشند.
پیشینه زندگی در ساری به دوران مسسنگی برمیگردد و کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته در ساری منجر به کشف سفالهای ۶۰۰۰ ساله و ابزارهای سنگی شد. ساری در دوران صفویان مورد توجه بیشتری قرار گرفت. در دوران قاجاریه، آقا محمد خان قاجار، بنیانگذار دودمان قاجار در نوروز سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و ساری را پایتخت خواند. اما سرچشمه شکوفایی و پیشرفت این شهر پس از قاجاریان بودهاست. نظام شهری نوین ساری از دوران پهلوی آغاز شد و ساری نخستین شهر ایران بودهاست که ساخت راهآهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم طرحهای توسعه به سمت خاور به وجود آمد و پس از انقلاب ۱۳۵۷ توسعه این شهر ادامه یافت و ساری کانون پذیرش جمعیت شد. این شهر دارالمک تاریخی مازندران است.
ساری به دلیل قرار گرفتن در شاهراه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهر از شمال به دریای خزر و از جنوب نیز به جنگل و رودخانه ختم میشود . همچون سایر شهرهای شمالی، ساری از تولیدکنندگان مرکبات و یکی از قطبهای تولید برنج و فرآوردههای دامی کشور است. همچنین شرکت چوب و کاغذ مازندران، از بزرگترین شرکتهای تولیدکننده کاغذ در خاورمیانه، در ساری قرار دارد.
این شهر یکی از مهمترین مراکز گردشگری ایران به حساب میآید و و دارای مجموعهای از جاذبههای گردشگری است. برج ساعت نماد ساری است و بیش از ۹۰ سال قدمت دارد. طبق گزارش مرکز آمار در تابستان ۹۶، ساری بهعنوان اولین شهر برتر گردشگرپذیر ایران با بیش از دو میلیون سفر تابستانی شناختهشد. همچنین در نوروز ۹۵ ساری، بههمراه رامسر شهرهای برتر گردشگری ایران شدند.
موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دریا و کوه سبب تنوع زندگی جانوری در ساری شده و مجموعهای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگهای و همینطور پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی را به وجود آوردهاست. پناهگاه حیات وحش سمسکنده، دشت ناز، دودانگه و چهاردانگه و منطقه حفاظتشده بولا در حومه ساری واقع شدند.
از نظر اداری، ساری به سه منطقهٔ شهری تقسیم میشود. جمعیت این شهر طبق سرشماری ۱۳۹۵، ۳۴۷٬۴۰۲ نفر بودهاست. ادارهٔ شهر توسط شهرداری ساری انجام میشود. شهردار ساری توسط شورای شهر ساری انتخاب میشود و این شورا بر عملکرد شهرداری نظارت و برای ادارهٔ شهر، قانونگذاری میکند. به عنوان یک مرکز سیاسی و اداری، مهمترین نهادهای دولتی و قضایی مازندران در این شهر واقع شدهاست. این شهر دارای فرودگاه بینالمللی دشت ناز است که از پررفتوآمدترین فرودگاهها در ایران میباشد.
۱۳ تیر روز ساری نامگذاری شد. در این روز آرش کمانگیر از ساری پرتاب تیر معروف را انجام داده که بسیاری از منابع مانند ویس و رامین ساری را محل این اتفاق تاریخی میدانند.
جمعیت : ۳۴۷٬۴۰۲ نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت : ۸۰ کیلومتر مربع
ارتفاع : ۵۴ متر
میانگین دمای سالانه : ۱۵
میانگین بارش سالانه : ۷۸۹٫۲ میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه : ۳۴ روز
پیششمارهٔ تلفن : ۰۱۱
جغرافیای طبیعی
مساحت : ۸۰ کیلومتر مربع
ارتفاع : ۵۴ متر
میانگین دمای سالانه : ۱۵
میانگین بارش سالانه : ۷۸۹٫۲ میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه : ۳۴ روز
پیششمارهٔ تلفن : ۰۱۱
نقشه ساری در گوگل
بنیان و نامگذاری
ساری از جمله شهرهای بسیار قدیمی ایران است. بر اساس اکتشافاتی که در منطقه نوده در جنوب ساری به عمل آمده، تکه سفالهایی دستساز از دوره مس سنگی با پوشش قرمز و نقوش هندسی سیاه یا قهوهای تیره، یک قطعه دور ریز تولید ابزار سنگی از جنس فلینت به رنگ کرم و سفالهایی از دوره مفرغ در طیف خاکستری تیره، سیاه و سنگ چین معماری شناسایی شده که نشان از قدمت ۶ هزار ساله شهر ساری دارد. بنای ساری مرکز استان مازندران را بر اساس نوشته حمدالله مستوفی و دیگر مورخان به تهمورث دیوبند از پادشاهان اساطیری ایران، عدهای به فریدون شاه پیشدادی و برخی هم به توس پسر نوذر نسبت میدهند. ساری در قرن اول هجری به دست فرخان ابن دابویه بربری محلهای تجدید بناشدهاست. ریشه نام ساری نامشخص است. چند گمانهزنی غیر علمی در این مورد وجود دارد که عبارت است از: یونانیان باستان آن را زادراکارتا، پایتخت تمدن هیرکانیا، ذکر میکنند، اشپیگل شرقشناس و نئونازیست آلمانی آورده که نام ساری کنونی برگرفته از نام قوم سائورو بوده که پیش از اقوام آریایی به ایران در شهر باستانی اسرم، که هماکنون نام دهی در ۱۰ کیلومتری ساری است، زندگی میکردهاند. ادوارد پولاک گمان دارد که نام ساری دگرگونی واژگانی سادراکارتا میباشد، دکتر اسلامی نیز در کتاب خویش نوشته که احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد، باشد نیز است. در کتاب تاریخ باستان نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به کار میرود؛ که دلیل آن را وجود درختان متعدد مرکبات خصوصاً نارنج و لیمو میداند. همچنین ذکر میکند که احتمالاً زادراکارتا و سارو یکی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز در کتاب «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران» به روایت نوشتهاست که فرخان بزرگ شهر ساری را به نام فرزندش، سارویه ساختهاست.
تحلیل استاد فلسفه دانشگاه مازندران در خصوص نامگذاری شهر ساری
نام ساری را کروواتها hr:Hrvati (به کروات: Hrvati) بر ساری گذاشتند در زبان کروواتها، ساراویتی به معنای مکانی میان دو رود و ساراس به معنای برکه آب است. گلهداران بزرگ کرووات وقتی گلههای خود را به آن منطقه میآوردند از آن بانام ساراویتی یاد میکردند. به خاطر دارید که موقعیت مکانی شهر در آن زمان حوالی سورک و اسرم فعلی بود. هنوز هم این منطقه (شهرستان میاندورود) نامیده میشود.
پایتخت ایران
آغا محمد خان قاجار در سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و پایتخت خود را این شهر اعلام نمود و زرگران شهر تاجی از جواهر برای او ساختند و در نوروز آن سال در ساری بر سر نهاد، پس از تصرف قفقازیه و سرکوب کلیه امراء و حکام داخلی و پذیرش اطاعت و فرمان خان قاجار از سوی کلیه نواحی به استثنای مشهد و خراسان که هنوز زیر فرمان شاهرخ میرزا و فرزندش نادر میرزا بود، آقا محمد خان در مسیر تهران در تهران مستقر شد و آن را دارالخلافه نامید.
تاریخ معاصر
رشد و ترقی ساری پس از قاجاریان بودهاست. نظام شهری نوین ساری از آن زمان باقی ماندهاست و ساری یکمین شهر ایران بودهاست که ساخت راهآهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهانی دوم به تصرف نیروهای شوروی درآمد و پس از جنگ جهانی نیز فرودگاه دشت ناز ساخته گردید و طرحهای توسعه به سمت خاور به وجود آمد و پس از انقلاب نیز، جادههای اطراف شهر توسعه داده شد.
بلدیه یا شهرداری ساری
همزمان با تأسیس بلدیه ساری، قانونی به تصویب مجلس رسید که بر آن اساس انجمن بلدیه وظیفه یافت نسبت به انتخاب شهردار با رأی مردم اقدام کند. در سال ۱۲۹۰ شمسی با پیشنهاد دولت وقت مبنی بر انفصال انجمن بلدیه موافقت گشت و در سال ۱۲۹۹ ضیاءالدین طباطبایی نهاد مستقلی مانند بلدیه را که به دولت وابسته بود را ساخت و در سال ۱۳۰۰ شمسی اداره بلدیه رسماً وابسته به دولت شد. آغاز به کار بلدیه در ساری مربوط به سال ۱۲۹۸ میباشد و «احمد ممنون» به عنوان نخستین شهردار ساری در سال ۱۳۰۱ معرفی شد.
حوادث تلخ تاریخی
سال ۳۲۳ سیلاب و طغیان تجینه رود (تجن).
سال ۳۲۶ سیل و با گل و لای یکسان شدن ساری.
سال ۴۲۶ حمله سلطان محمود غزنوی و ویرانیهای وی.
سال ۵۹۸ آتشسوزی در ساری.
سال ۷۹۵ حمله تیمور و به خاک و خون کشیدن ساری و مردمانش.
سال ۱۰۱۷ زمین لرزه بزرگی در ساری روی داد.
سال ۱۰۴۵ حمله روس و آتش کشیدن فرح آباد و ساری.
سال ۱۰۹۸ زلزله هولناک در ساری.
سالهای ۱۱۹۴–۱۲۰۵ جنگهای داخلی برادران و دشمنان آقا محمد خان قاجار.
سال ۱۲۲۳ زلزله بزرگ در ساری
سال ۱۲۳۵ بیماری طاعون.
سال ۱۳۲۰ بیماری تیفوس.
ساری از جمله شهرهای بسیار قدیمی ایران است. بر اساس اکتشافاتی که در منطقه نوده در جنوب ساری به عمل آمده، تکه سفالهایی دستساز از دوره مس سنگی با پوشش قرمز و نقوش هندسی سیاه یا قهوهای تیره، یک قطعه دور ریز تولید ابزار سنگی از جنس فلینت به رنگ کرم و سفالهایی از دوره مفرغ در طیف خاکستری تیره، سیاه و سنگ چین معماری شناسایی شده که نشان از قدمت ۶ هزار ساله شهر ساری دارد. بنای ساری مرکز استان مازندران را بر اساس نوشته حمدالله مستوفی و دیگر مورخان به تهمورث دیوبند از پادشاهان اساطیری ایران، عدهای به فریدون شاه پیشدادی و برخی هم به توس پسر نوذر نسبت میدهند. ساری در قرن اول هجری به دست فرخان ابن دابویه بربری محلهای تجدید بناشدهاست. ریشه نام ساری نامشخص است. چند گمانهزنی غیر علمی در این مورد وجود دارد که عبارت است از: یونانیان باستان آن را زادراکارتا، پایتخت تمدن هیرکانیا، ذکر میکنند، اشپیگل شرقشناس و نئونازیست آلمانی آورده که نام ساری کنونی برگرفته از نام قوم سائورو بوده که پیش از اقوام آریایی به ایران در شهر باستانی اسرم، که هماکنون نام دهی در ۱۰ کیلومتری ساری است، زندگی میکردهاند. ادوارد پولاک گمان دارد که نام ساری دگرگونی واژگانی سادراکارتا میباشد، دکتر اسلامی نیز در کتاب خویش نوشته که احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد، باشد نیز است. در کتاب تاریخ باستان نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به کار میرود؛ که دلیل آن را وجود درختان متعدد مرکبات خصوصاً نارنج و لیمو میداند. همچنین ذکر میکند که احتمالاً زادراکارتا و سارو یکی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز در کتاب «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران» به روایت نوشتهاست که فرخان بزرگ شهر ساری را به نام فرزندش، سارویه ساختهاست.
تحلیل استاد فلسفه دانشگاه مازندران در خصوص نامگذاری شهر ساری
نام ساری را کروواتها hr:Hrvati (به کروات: Hrvati) بر ساری گذاشتند در زبان کروواتها، ساراویتی به معنای مکانی میان دو رود و ساراس به معنای برکه آب است. گلهداران بزرگ کرووات وقتی گلههای خود را به آن منطقه میآوردند از آن بانام ساراویتی یاد میکردند. به خاطر دارید که موقعیت مکانی شهر در آن زمان حوالی سورک و اسرم فعلی بود. هنوز هم این منطقه (شهرستان میاندورود) نامیده میشود.
پایتخت ایران
آغا محمد خان قاجار در سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و پایتخت خود را این شهر اعلام نمود و زرگران شهر تاجی از جواهر برای او ساختند و در نوروز آن سال در ساری بر سر نهاد، پس از تصرف قفقازیه و سرکوب کلیه امراء و حکام داخلی و پذیرش اطاعت و فرمان خان قاجار از سوی کلیه نواحی به استثنای مشهد و خراسان که هنوز زیر فرمان شاهرخ میرزا و فرزندش نادر میرزا بود، آقا محمد خان در مسیر تهران در تهران مستقر شد و آن را دارالخلافه نامید.
تاریخ معاصر
رشد و ترقی ساری پس از قاجاریان بودهاست. نظام شهری نوین ساری از آن زمان باقی ماندهاست و ساری یکمین شهر ایران بودهاست که ساخت راهآهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهانی دوم به تصرف نیروهای شوروی درآمد و پس از جنگ جهانی نیز فرودگاه دشت ناز ساخته گردید و طرحهای توسعه به سمت خاور به وجود آمد و پس از انقلاب نیز، جادههای اطراف شهر توسعه داده شد.
بلدیه یا شهرداری ساری
همزمان با تأسیس بلدیه ساری، قانونی به تصویب مجلس رسید که بر آن اساس انجمن بلدیه وظیفه یافت نسبت به انتخاب شهردار با رأی مردم اقدام کند. در سال ۱۲۹۰ شمسی با پیشنهاد دولت وقت مبنی بر انفصال انجمن بلدیه موافقت گشت و در سال ۱۲۹۹ ضیاءالدین طباطبایی نهاد مستقلی مانند بلدیه را که به دولت وابسته بود را ساخت و در سال ۱۳۰۰ شمسی اداره بلدیه رسماً وابسته به دولت شد. آغاز به کار بلدیه در ساری مربوط به سال ۱۲۹۸ میباشد و «احمد ممنون» به عنوان نخستین شهردار ساری در سال ۱۳۰۱ معرفی شد.
حوادث تلخ تاریخی
سال ۳۲۳ سیلاب و طغیان تجینه رود (تجن).
سال ۳۲۶ سیل و با گل و لای یکسان شدن ساری.
سال ۴۲۶ حمله سلطان محمود غزنوی و ویرانیهای وی.
سال ۵۹۸ آتشسوزی در ساری.
سال ۷۹۵ حمله تیمور و به خاک و خون کشیدن ساری و مردمانش.
سال ۱۰۱۷ زمین لرزه بزرگی در ساری روی داد.
سال ۱۰۴۵ حمله روس و آتش کشیدن فرح آباد و ساری.
سال ۱۰۹۸ زلزله هولناک در ساری.
سالهای ۱۱۹۴–۱۲۰۵ جنگهای داخلی برادران و دشمنان آقا محمد خان قاجار.
سال ۱۲۲۳ زلزله بزرگ در ساری
سال ۱۲۳۵ بیماری طاعون.
سال ۱۳۲۰ بیماری تیفوس.
شهر ساری واقع در کوهپایههای رشته کوه البرز دارای دو بخش کوهستانی و دشت میباشد در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۵ دقیقه و عرض ۳۶ درجه و ۴ دقیقه از خاور به فاصله حدود ۱۰ کیلومتر به شهرسورک و شمال خاوری به فاصله حدود ۲۵ کیلومتر به نکا و به فاصله ۴۵ کیلومتر به بهشهر و ۱۳۰ کیلومتر به گرگان و ۶۹۰ کیلومتر به مشهد و از شمال به فاصله ۲۷ کیلومتر به دریای مازندران و از شمال به فرحآباد (ساری) و جویبار و لاریم و از باختر به فاصله ۱۰ کیلومتر به قائمشهر و از باختر به سوادکوه به فاصله ۷۰کیلومتری با شهر پل سفید و از باختر به بابل به فاصله تقریبی ۵۰ و آمل به فاصله تقریبی ۷۰ کیلومتر و از جنوب به فاصله ۳۰ کیلومتر به سد شهید رجایی (سلیمان تنگه) و به وسیلهٔ آزادراه در حال ساخت کیاسر به فاصله تقریبی ۶۰ کیلومتر به کیاسر و از آنجا به شهرستانهای دامغان و مهدیشهر و همچنین شهرسمنان (تقریباً ۱۲۰ کیلومتر) محدود است. همچنین ساری به فاصله کمتر از ۱۵۰ کیلومتر از تهران واقع گردیده و توسط جاده فیروزکوه ۲۶۵ کیلومتر و توسط جاده هراز ۲۵۰ کیلومتر و به وسیله راهآهن شمال ۳۵۴ کیلومتر با تهران فاصله دارد.
زبان
زبان عمده مردم ساری تا دوره صفویان فقط زبان طبری (مازندرانی) بود ولی با از بین رفتن سلسله باوندیان که حامی زبان طبری بود این زبان از رسمیت افتاد و زبان مازنی و فارسی جایگزین آن شد. تا قبل از سقوط باوندیان زبان مازندرانی با خط پهلوی نگاشته میشد و هنوز هم در گنبد لاجیم یا برج رسکت نمونه آن موجود است.
مذهب
اکثریت مردم ساری مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازدهامامی میباشند.
جمعیت
جمعیت شهر ساری بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، ۲۹۶٬۴۱۷ نفر بودهاست که از سال ۸۵ تا به حال ۲٫۵۵ درصد رشد داشتهاست.
جمعیت شهرستان ساری بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰، ۴۷۸٬۳۷۰ نفر (۱۴۵٬۴۱۰ خانوار) بودهاست که ۲۹۹٬۵۲۶ نفر (۹۱٬۶۷۹ خانوار) در نقاط شهری و ۱۷۸٬۸۴۴ نفر (۵۳٬۷۳۱ خانوار) در نقاط روستایی بوده و ۲۳۸٬۸۹۴ نفر مرد و ۲۳۹٬۴۷۶ نفر زن بودند.
زبان عمده مردم ساری تا دوره صفویان فقط زبان طبری (مازندرانی) بود ولی با از بین رفتن سلسله باوندیان که حامی زبان طبری بود این زبان از رسمیت افتاد و زبان مازنی و فارسی جایگزین آن شد. تا قبل از سقوط باوندیان زبان مازندرانی با خط پهلوی نگاشته میشد و هنوز هم در گنبد لاجیم یا برج رسکت نمونه آن موجود است.
مذهب
اکثریت مردم ساری مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازدهامامی میباشند.
جمعیت
جمعیت شهر ساری بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، ۲۹۶٬۴۱۷ نفر بودهاست که از سال ۸۵ تا به حال ۲٫۵۵ درصد رشد داشتهاست.
جمعیت شهرستان ساری بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰، ۴۷۸٬۳۷۰ نفر (۱۴۵٬۴۱۰ خانوار) بودهاست که ۲۹۹٬۵۲۶ نفر (۹۱٬۶۷۹ خانوار) در نقاط شهری و ۱۷۸٬۸۴۴ نفر (۵۳٬۷۳۱ خانوار) در نقاط روستایی بوده و ۲۳۸٬۸۹۴ نفر مرد و ۲۳۹٬۴۷۶ نفر زن بودند.
محلات ساری
اواخر دوره قاجار
آب انبارنو، سبزه میدان، نقاره خانه، اوصانلو محله، امامزاده یحیی، بلوچی محله، کردمحله، بلوچی خیل، اصفهانی محله، افغون محله، چاله باغ، شپش کشان، کهنه باغشاه، قلیچ لی محله، میرسرروضه، میرمشهدمحله، بیرامتر (بهرام اُتُر)، در مسجد، پای چنار، مهدیآباد، شیشهگر محله، نعل بندان، بهارآباد، شاهزاده حسین، امامزاده عباس (آزادگله) محله حاجیآباد (خیابان قارن از وسط این محله عبور داده شده و آن را به دونیم کرده)
محلههای کنونی
آب انبارنو، سبزهمیدان، شکرآباد، نوتکیه، چناربِن، امامزاده یحیی، بازار روز، شهبند، مهدیآباد، کوی ندا، گل افشان، معلم (سارینو)، ترکمحله، کوی آزادی، ۲۲ بهمن، راهبند سنگتراشان، لسانی، میرزمانی (سعدی)، پیوندی، فدک، توکل، کوی پزشکان پردیس، کویسنگ، کوی افشار، کوی اصحاب، مهیار، پل تجن، طالقانی اول و دوم، پشتپرورشگاه، کوی گلها، پشتزندان، بخشهشت (سلمان فارسی-پیروزی)، پشتمصلی، بربریمحله، پیرتکیه، بوعلی (بلوار پاسداران)، میرسرروضه، بهراماُتُر، آزادگله، سروینهباغ، دخانیات، اتحاد، نعلبندان، باقرآباد (شهید بخشنده و شهید بابایی کنونی در خیابان شیخ طبرسی)، کوی قلیچ، چهارراه برق، چهارراه کارمندان، ساریکنار، طبرستان، ششصد دستگاه ساری، میرسرروضه، کوی برق، کوی نور (پشت انباربرق)، پشت چیندکا، کوی جهاد، چال مسجد، خیام، مازیار و کوی لاله (فوردگازداران)، کوی هفتتیر (خویآباد)، محله حاجیآباد (خیابان قارن)، پشتهتل، بالادزا، زغالچال، هولا، کوی پنج تن (اندرخورا)، خیابان دانش، محله امامهادی (ع)، مهدشت، آهیدشت، کوی شفا، سیدالشهدا، قرق، شهرک فرهنگیان، گلوبلبل
شهرکها و مناطق
از کویها و شهرکهای مهم و مناطق دوگانه آن میتوان به شهرک ۶۰۰ دستگاه، شهرکهای ۱۱۰۰ دستگاه و شهرک دولتی بزرگ گوهرباران در حال ساخت، شهرک زیتون و همچنین شهرک شهرداری واقع در جاده عبور بندارخیل و مسکن جوانان واقع در بزرگراه ولی عصر اشاره کرد و همچنین کوی ۲۲ بهمن، کوی پنجتن و مجموعه خیابانهای پیوندی و میرزا رضا زمانی و بخش ۸ و مهدیآباد و جام جم و بربری محله و… از مهمترین مناطق مسکونی ساری میباشند.
میدان ساعت
نوشتار اصلی: میدان ساعت ساری
میدان ساعت نام میدانی در مرکز شهر ساری است. این میدان دارای برجی با ساعت عقربهای بزرگ و مجهز به صدای زنگ ناقوس است که در هنگام تغییر ساعات بهشمار رقم ساعت آن لحظه به صدا در میآید و در سکوت شبهای ساری صدای ساعت ۱۲ شب را به دلیل تعداد بالای دفعات آن و نیز سکوت شب تا دورترین خیابانهای ساری میتوان شنید. در سال ۱۳۵۵ ساخت میدان این برج آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۵۷ پایان یافت. محمد علی حیدری سازنده این برج میباشد.
خیابانهای مهم و اصلی ساری
بزرگراه ولی عصر غربی و شرقی و بزرگراههای بادله و رینگ در حال ساخت ساری و کمربندی سلیم بهرامی و همچنین از خیابانهای مهم میتوان به پهلوی (طبرسی)، خاقانی، فرهنگ، خیابان صبا، خیابان پیروزی، میرزمانی، خیابان قارن، خیابان انقلاب (شاه)، خیابان نادر، خیابان مدرس. خیابان سلمان فارسی، خیابان مازیار، خیابان رازی، خیابان فردوسی، میدان ابن شهرآشوب (دروازه بابل قدیم که در حال ساخت میباشد)، خیابان شاه عباس (۱۸ دی)، خیابان شهبند، خیابان چنار بن، خیابان ملامجدالدین، خیابان دروازه بابل، بلوار فرح آباد، خیابان معلم، خیابان شهید اندرخورا، خیابان خیام، خیابان ارتش، خیابان صبا، خیابان خیام (مولن رژ) و نام مناطق معروف ۶۰۰ دستگاه. کوی شفا. کوی مهر. قرق. کوی برق. سید الشهدا. طبیعت ۱و۲. ساری کنار. طبرستان. مهدیآباد. در شمال شهر و راهبند سنگتراشان، دخانیاتِ راهبند در جنوب شهر و مختاریه، میدان امام، فرحآباد و شهدا (دروازه گرگان) در نام برد و مجموعه بلوارها و میدانهای دیگر و… میتوان اشاره کرد.
اواخر دوره قاجار
آب انبارنو، سبزه میدان، نقاره خانه، اوصانلو محله، امامزاده یحیی، بلوچی محله، کردمحله، بلوچی خیل، اصفهانی محله، افغون محله، چاله باغ، شپش کشان، کهنه باغشاه، قلیچ لی محله، میرسرروضه، میرمشهدمحله، بیرامتر (بهرام اُتُر)، در مسجد، پای چنار، مهدیآباد، شیشهگر محله، نعل بندان، بهارآباد، شاهزاده حسین، امامزاده عباس (آزادگله) محله حاجیآباد (خیابان قارن از وسط این محله عبور داده شده و آن را به دونیم کرده)
محلههای کنونی
آب انبارنو، سبزهمیدان، شکرآباد، نوتکیه، چناربِن، امامزاده یحیی، بازار روز، شهبند، مهدیآباد، کوی ندا، گل افشان، معلم (سارینو)، ترکمحله، کوی آزادی، ۲۲ بهمن، راهبند سنگتراشان، لسانی، میرزمانی (سعدی)، پیوندی، فدک، توکل، کوی پزشکان پردیس، کویسنگ، کوی افشار، کوی اصحاب، مهیار، پل تجن، طالقانی اول و دوم، پشتپرورشگاه، کوی گلها، پشتزندان، بخشهشت (سلمان فارسی-پیروزی)، پشتمصلی، بربریمحله، پیرتکیه، بوعلی (بلوار پاسداران)، میرسرروضه، بهراماُتُر، آزادگله، سروینهباغ، دخانیات، اتحاد، نعلبندان، باقرآباد (شهید بخشنده و شهید بابایی کنونی در خیابان شیخ طبرسی)، کوی قلیچ، چهارراه برق، چهارراه کارمندان، ساریکنار، طبرستان، ششصد دستگاه ساری، میرسرروضه، کوی برق، کوی نور (پشت انباربرق)، پشت چیندکا، کوی جهاد، چال مسجد، خیام، مازیار و کوی لاله (فوردگازداران)، کوی هفتتیر (خویآباد)، محله حاجیآباد (خیابان قارن)، پشتهتل، بالادزا، زغالچال، هولا، کوی پنج تن (اندرخورا)، خیابان دانش، محله امامهادی (ع)، مهدشت، آهیدشت، کوی شفا، سیدالشهدا، قرق، شهرک فرهنگیان، گلوبلبل
شهرکها و مناطق
از کویها و شهرکهای مهم و مناطق دوگانه آن میتوان به شهرک ۶۰۰ دستگاه، شهرکهای ۱۱۰۰ دستگاه و شهرک دولتی بزرگ گوهرباران در حال ساخت، شهرک زیتون و همچنین شهرک شهرداری واقع در جاده عبور بندارخیل و مسکن جوانان واقع در بزرگراه ولی عصر اشاره کرد و همچنین کوی ۲۲ بهمن، کوی پنجتن و مجموعه خیابانهای پیوندی و میرزا رضا زمانی و بخش ۸ و مهدیآباد و جام جم و بربری محله و… از مهمترین مناطق مسکونی ساری میباشند.
میدان ساعت
نوشتار اصلی: میدان ساعت ساری
میدان ساعت نام میدانی در مرکز شهر ساری است. این میدان دارای برجی با ساعت عقربهای بزرگ و مجهز به صدای زنگ ناقوس است که در هنگام تغییر ساعات بهشمار رقم ساعت آن لحظه به صدا در میآید و در سکوت شبهای ساری صدای ساعت ۱۲ شب را به دلیل تعداد بالای دفعات آن و نیز سکوت شب تا دورترین خیابانهای ساری میتوان شنید. در سال ۱۳۵۵ ساخت میدان این برج آغاز شد و در نهایت در سال ۱۳۵۷ پایان یافت. محمد علی حیدری سازنده این برج میباشد.
خیابانهای مهم و اصلی ساری
بزرگراه ولی عصر غربی و شرقی و بزرگراههای بادله و رینگ در حال ساخت ساری و کمربندی سلیم بهرامی و همچنین از خیابانهای مهم میتوان به پهلوی (طبرسی)، خاقانی، فرهنگ، خیابان صبا، خیابان پیروزی، میرزمانی، خیابان قارن، خیابان انقلاب (شاه)، خیابان نادر، خیابان مدرس. خیابان سلمان فارسی، خیابان مازیار، خیابان رازی، خیابان فردوسی، میدان ابن شهرآشوب (دروازه بابل قدیم که در حال ساخت میباشد)، خیابان شاه عباس (۱۸ دی)، خیابان شهبند، خیابان چنار بن، خیابان ملامجدالدین، خیابان دروازه بابل، بلوار فرح آباد، خیابان معلم، خیابان شهید اندرخورا، خیابان خیام، خیابان ارتش، خیابان صبا، خیابان خیام (مولن رژ) و نام مناطق معروف ۶۰۰ دستگاه. کوی شفا. کوی مهر. قرق. کوی برق. سید الشهدا. طبیعت ۱و۲. ساری کنار. طبرستان. مهدیآباد. در شمال شهر و راهبند سنگتراشان، دخانیاتِ راهبند در جنوب شهر و مختاریه، میدان امام، فرحآباد و شهدا (دروازه گرگان) در نام برد و مجموعه بلوارها و میدانهای دیگر و… میتوان اشاره کرد.
Sari (Persian: About this soundساری; also romanized as Sārī), also known as Shahr-e-Tajan and Shari-e-Tajan, is the provincial capital of Mazandaran and former capital of Iran (for a short period), located in the north of Iran, between the northern slopes of the Alborz Mountains and southern coast of the Caspian Sea. Sari is the largest and most populous city of Mazandaran.
Location
The coastline north of Sari fronts onto the Mazandaran Sea; north-east of the city lies Neka. Qa"emshahr (formerly known as Shahi) is to its south-west, Juybar is to its north-west, and Kiasar, Damghan, and Semnan are cities located to the south.
Early history
Excavations in the Hutto cave present evidence for the existence of settlements around Sari as far back as the 70th millennium BCE. The Muslim historian Hamdollah Mostowfi attributes the foundation of Sari to king Tahmoures Divband of the Pishdadian Dynasty.
Capital of Tabaristan local rulers
In the seventh century, Farrukhan the Great of the Dabuyid dynasty reconstructed the city, and because his son"s name was "Saruyeh", he called it by this name. Sari once again became the capital of Tabaristan during that century (Amol was the capital previously ).
After invasions by the successors of Mongols, Timur of Uzbeks, Turcoman, and Tatars the city lost its high status and was periodically burnt to ashes.
Safavid-Qajar era
Because Shah Abbas I"s mother was from Behshahr (Ashraf), he founded Farahabad as his alternate capital of Persia in the north of the city and created the gardens in Ashraf. Mazandaran alongside neighboring Gilan were subsequently settled during Abbas" reign by large amounts of Georgians, Circassians, Armenians and other peoples of the Caucasus, whose descendants still live across Mazandaran. Still many towns, villages and neighbourhoods in Mazandaran bear the name "Gorji" (i.e. Georgian) in them, although most of the Georgians are already assimilated into the mainstream Mazanderanis. After the Safavid dynasty fell and until the rise of Agha Mohammad Khan to power there, is no evidence of any notable events in Sari.
Early 20th century
Major developments took place after the Qajar dynasty. During the reign of Reza Shah Pahlavi, the face of the town was changed drastically. Sari Rail Station and most of the streets and governmental buildings date from that era. During World War II the Soviet army occupied the city, but left it after the war.
About Sari
The Clock Tower, in the Clock Square (Meydan-e-Sa"at) located in downtown Sari, attracts visitors and has become a local landmark. Sari also contains the tombs of the Muslim cleric leaders Yahya and Zayn Al-Abedin, Emamzade-ye Abbas, and Shazdeh Hussein the architecture of which are from the 15th century.
Economy
The economy of Sari is based on food production such as milled rice, dairy products, canned meat and cookies. Sari is a major citrus fruits producer, especially oranges, tangerines and lemons. Oil seeds such as soybean and rape being cultivated in vast lands around villages for producing of vegetable ghee and cooking oil. During the 1950s to 1970s, a factory of MM company was the city"s largest industrial complex and one of the country"s biggest vegetable oil producers. After the 1979 revolution, the company was nationalized but got bankrupt and closed later on. Other sources of the economy include, but are not limited to, paper, wood, fabrics and construction materials. Mazandaran Wood and Paper Industries, the biggest factory of its kind in the middle east, is situated in a 2000-acre ground on Semnan Road. Mazpaper is presently producing more than 20% of country"s paper requirements and is a major economical entity not only for the city but also for the province. The MWPI"s major subsidiary is the NEKA CHOUB Co., that is manufacturing plywood and chipboard.
Location
The coastline north of Sari fronts onto the Mazandaran Sea; north-east of the city lies Neka. Qa"emshahr (formerly known as Shahi) is to its south-west, Juybar is to its north-west, and Kiasar, Damghan, and Semnan are cities located to the south.
Early history
Excavations in the Hutto cave present evidence for the existence of settlements around Sari as far back as the 70th millennium BCE. The Muslim historian Hamdollah Mostowfi attributes the foundation of Sari to king Tahmoures Divband of the Pishdadian Dynasty.
Capital of Tabaristan local rulers
In the seventh century, Farrukhan the Great of the Dabuyid dynasty reconstructed the city, and because his son"s name was "Saruyeh", he called it by this name. Sari once again became the capital of Tabaristan during that century (Amol was the capital previously ).
After invasions by the successors of Mongols, Timur of Uzbeks, Turcoman, and Tatars the city lost its high status and was periodically burnt to ashes.
Safavid-Qajar era
Because Shah Abbas I"s mother was from Behshahr (Ashraf), he founded Farahabad as his alternate capital of Persia in the north of the city and created the gardens in Ashraf. Mazandaran alongside neighboring Gilan were subsequently settled during Abbas" reign by large amounts of Georgians, Circassians, Armenians and other peoples of the Caucasus, whose descendants still live across Mazandaran. Still many towns, villages and neighbourhoods in Mazandaran bear the name "Gorji" (i.e. Georgian) in them, although most of the Georgians are already assimilated into the mainstream Mazanderanis. After the Safavid dynasty fell and until the rise of Agha Mohammad Khan to power there, is no evidence of any notable events in Sari.
Early 20th century
Major developments took place after the Qajar dynasty. During the reign of Reza Shah Pahlavi, the face of the town was changed drastically. Sari Rail Station and most of the streets and governmental buildings date from that era. During World War II the Soviet army occupied the city, but left it after the war.
About Sari
The Clock Tower, in the Clock Square (Meydan-e-Sa"at) located in downtown Sari, attracts visitors and has become a local landmark. Sari also contains the tombs of the Muslim cleric leaders Yahya and Zayn Al-Abedin, Emamzade-ye Abbas, and Shazdeh Hussein the architecture of which are from the 15th century.
Economy
The economy of Sari is based on food production such as milled rice, dairy products, canned meat and cookies. Sari is a major citrus fruits producer, especially oranges, tangerines and lemons. Oil seeds such as soybean and rape being cultivated in vast lands around villages for producing of vegetable ghee and cooking oil. During the 1950s to 1970s, a factory of MM company was the city"s largest industrial complex and one of the country"s biggest vegetable oil producers. After the 1979 revolution, the company was nationalized but got bankrupt and closed later on. Other sources of the economy include, but are not limited to, paper, wood, fabrics and construction materials. Mazandaran Wood and Paper Industries, the biggest factory of its kind in the middle east, is situated in a 2000-acre ground on Semnan Road. Mazpaper is presently producing more than 20% of country"s paper requirements and is a major economical entity not only for the city but also for the province. The MWPI"s major subsidiary is the NEKA CHOUB Co., that is manufacturing plywood and chipboard.