معرفی کامل شهر دیاربکر | نقشه دیاربکر ترکیه | تاریخچه و جمعیت دیاربکر
دیاربکر که به ترکی Diyarbakır، به کردی Amed - ئامه‌د و به عربی دیارالبکر گفته می شود، شهری کرد نشین در جنوب شرقی کشور ترکیه و مرکز استان دیاربکر این کشور است. زبان بیشتر مردم این شهر کردی کرمانجی است.دیاربکر از قدیم شهر مهم و عمده‌ای در جنوب شرقی ترکیه بود که در بستر و جلگه‌های رودخانه دجله واقع بود و مرکز ایالت دیاربکر بود. در سرشماری رسمی سال ۲۰۱۶، ایالت دیاربکر ۲،۱۲۸٫۹۵۸ نفر جمعیت داشت. در سال ۲۰۱۸، شهر دیاربکر ۱،۷۲۳،۳۹۶ نفر جمعیت داشت. دیاربکر یکی از بزرگترین شهرهای کردنشین ترکیه و جهان است که در منطقه آناتولی جنوبی واقع شده است.
شهر دیاربکر دارای برج و باروی تاریخی استواری است که در زمان‌های قدیم به عنوان پادگان لشکریان عثمانی برای نبرد با لشکر ایران بکار می‌رفته‌است. ایرانیان، عرب‌ها، ترک‌ها و مغول‌ها در دوره‌های گوناگون بر این شهر و باروهای آن فرمان رانده‌اند.
شهر دیاربکر دارای برج و باروی تاریخی استواری است که مربوط به دوره امپراتوری روم شرقی است. نام دیار بکر یا سرزمین بکر از زبان عربی مشتق شده و به عرب‌های قبیله بکر بن وائل اشاره می‌کند که در اوایل آمدن اسلام در قرن هفتم میلادی در این منطقه سکنا گزیدند. از گذشته در داخل ترکیه، دیار بکر بخاطر هندوانه‌های بزرگش شناخته شده بوده‌است
جمعیت این شهر تا سال 2020 : 1,783,431
ناحیه : آناتولی جنوب شرق
استان : دیاربکر
مساحت : ۱۲۱ کیلومتر مربع (۴۷ مایل مربع)
بلندی : ۶۶۰ متر (۲۱۷۰ پا)
منطقه زمانی : یوتی‌سی ۲+ (EET)(ساعت تابستانی) یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد پستی : ۲۱X XX
پیش‌شماره(های) تلفن : ۴۱۲ ۰۰۹۰
پلاک خودرو : ۲۱
وبگاه : www.diyarbakir.bel
استان : دیاربکر
مساحت : ۱۲۱ کیلومتر مربع (۴۷ مایل مربع)
بلندی : ۶۶۰ متر (۲۱۷۰ پا)
منطقه زمانی : یوتی‌سی ۲+ (EET)(ساعت تابستانی) یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد پستی : ۲۱X XX
پیش‌شماره(های) تلفن : ۴۱۲ ۰۰۹۰
پلاک خودرو : ۲۱
وبگاه : www.diyarbakir.bel
تاریخچه دیاربکر
پیش از اسلام
آمِد قبلاً پایتخت منطقه دیار بکر در پادشاهی آشور از قرن سیزدهم قبل ازمیلاد تا قرن ۷ قبل ازمیلاد (۶۱۲) بوده‌است. در جنگی که بین نیروهای آشور و ماد در سال ۶۱۲ قبل ازمیلاد انجام گرفت بر اثر شکست آشور از ماد منطقه دیار بکر نصیب ماد گردید. از سال ۶۱۲ قبل از میلاد مسیح این منطقه به طرف شرق و جنوب دیار بکر امروزی ماد اداره شده‌است، این منطقه بعداً در سال ۶۶ قبل از میلاد مسیح یک ایالت امپراتوری روم شد.
وقتی که این منطقه تحت استیلای امپراتوری روم شرقی بود به این شهر آمیدا گفته می‌شد. کلمه آمید از منابع آشوری گرفته شده که نشان از مرکز استقرار رئیس کلیسای خاورزمین و بنابراین اساس آشوری/سوری دارد و شماری از سران و دین‌شناسان معروف را پرورش داده‌است، برخی از آن‌ها در کلیسای مریم مقدس دفن شده‌اند. تعداد زیادی از بقایای انسانی در کلیسا مانند استخوان‌های توماس از حواریون مسیح و تابوت یعقوب مقدس وجود دارد(۵۲۱)
در سال ۳۵۹م. شاپور دوم پادشاه ایران بعد از هفتاد و سه روز محاصره، دیاربکر را تصرف کرد. سربازان رومی و مردم شهر قتل عام شدند. این جنگ قهرمانانه به‌طور دقیقی توسط تاریخ‌نویس رومی آمیانوس مارسلینوس، که شاهد عینی این واقعه بود و با فرار از شهر از قتل‌عام نجات یافته بود، توصیف شده‌است.
پس از اسلام
منطقه دیار بکر تحت فرمانروایی مروانیان در طی سده دهم و یازدهم بعد از میلاد مسیح اداره می‌شد. بعد از نبرد ملازگرد، شهر تحت اداره شاخه ماردین، شاخه‌ای از ترکمن‌های آغوز (تحت فرمانروایی آل ارتق) درآمد. منطقه دیار بکر ۱۱۰۰–۱۲۵۰ م. بیش از یک سده فقط به عنوان اسمی تحت کنترل بود.
ابن حوقل در وصف آن گوید بارویی دارد سیاه رنگ ساخته شده از سنگ‌های آسیاب. مقدسی گوید شهریست دارای استحکامات مهم و ساختمان عجیب مانند انطاکیه و دارای بارو و برج‌ها و دروازه‌ها که محوطه‌ای باز میان آن و خود شهر فاصله می‌باشد. در داخل شهر چشمه‌هایی وجود داشت و مقدسی گوید شهر را روی سنگ‌های سیاه بنیاد گذارده‌اند. آمد دارای پنج دروازه بود به نام باب‌الماء (دروازه‌ی آب)، باب‌الجبل (دروازه‌ی کوه)، باب‌الروم (دروازه‌ی روم)، باب‌التل (دروازه‌ی تپه) و باب‌السر که مخصوص زمان جنگ بود. قسمتی از استحکامات باروی آن روی کوه جای داشت و مقدسی گوید که امروز شهری برای مسلمانان مستحکم‌تر از آن و قلعه‌ای در مقابل رومیان مهم‌تر از آن سراغ ندارم. قزوینی گوید رود دجله از همه طرف آمد را در آغوش گرفته جز از یک طرف، به شکل هلال، و آن شهر دارای درختان بسیار و باغ‌های فراوانست. شهر آمد در پایان قرن هفتم به دست تیمور افتاد.
این منطقه همواره مورد اختلاف خاندان ایلخانیان و ایوبیان بود که این اختلاف برای مدت یک قرن بعد از بالا گرفتن شورش دولت ترکمنی قره قویونلو و بعداً دولت ترکمنی آق قویونلو پایان گرفت.
هم‌زمان با تأسیس امپراتوری عثمانی توسط سلطان سلیم اول در این منطقه، پس از قتل‌عام ناجوانمردانه شیعیان، این شهر بخشی از امپراتوری عثمانی شد. چون این منطقه در زمان حکومت سلطان سلیمان اول عراقین در سال ۱۳۵۴م. (دو عراق: عراق عربی و عراق ایرانی) و در همان زمان شامل موصل، بغداد و بصره می‌شد.
ایالت عثمانی دیار بکر دارای شرایط جغرافیایی است که امروزه به عنوان ایالت جنوب شرقی ترکیه شناخته می‌شود. اگرچه حدود آن در طول زمان کمی تغییر پیدا کرده‌است شبیه یک سرزمین مستطیل شکل که بین دریاچه ارومیه و پالو و سواحل جنوبی دریاچه وان و جزیره و اول صحرای سوری قرار دارد. در سال ۱۸۶۴م. همراه با رواج نظام ولایتی آن به عنوان مرکز ولایت دیار بکر شده‌است.
در قرن نوزدهم میلادی زندان دیار بکر شهرت بدی یافت چون پادشاهان عثمانی در زمان خود زندانیان سیاسی را از مناطق تحت بردگی بالکان برای گذراندن محکومیت‌های سخت به آنجا می‌فرستادند تا آن‌ها اعتراف کنند یا با آزادی‌خواهان ملی بجنگند.
معاصر
قرن بیستم دوران خشونت و ناآرامی برای دیار بکر بود. در طی جنگ جهانی اول، بیشتر جمعیت آشوری و ارمنی دیاربکر از شهر اخراج شدند. بعد از محاصره امپراتوری عثمانی، سربازان فرانسوی سعی کردند که شهر را اشغال کنند.
در دهه نود بیش از سه هزار روستا در اطراف این شهر از سوی دولت ترکیه تخلیه شده‌است. علت اصلی کوچاندن مردم از روستاها در برگه‌های شورای امنیت ملی ترکیه، ممانعت از حمایت و پشتیبانی روستاییان از اعضای پ ک ک عنوان شده‌است.
درباره شهر
این شهر توسط دیوارهای بازالت سیاه همگن و شگفت‌انگیزی احاطه شده که با طول ۵٫۵ کیلومتر محوطه شهر قدیمی را دربر گرفته‌اند. کوچه‌های بسیار دراماتیک و بلوک‌های ساختمان‌های بزرگ چهره شهر قدیمی را به‌طور دراماتیکی با کوچه‌های بلوک‌های آپارتمانی مدرن و خیابان‌ها و کوچه‌های gecekondu در غرب دربر گرفته‌اند. دیار بکر دارای مساجد و مدرسه‌های قدیمی بسیار است که با فرم Ulu Cami (مساجد بزرگ) قرن یازدهم با نوارهای ترکیبی از بازالت و سنگ آهک ساخته شده‌اند. همان سبک در مدرسه دلیلر هان سده شانزدهم میلادی استفاده شده‌است و حالا یک هتل و مسجد قلعه قرن دوازدهم میلادی (Kale Camii) است.
کلیسای ارتدوکس سیاریکس بانوی ما اولین معبد بی دینان را در قرن اول قبل از میلاد بنا نهاد و هنوز هم محل عبادت است. دیار بکر همچنین یکی از جاهایی است که بازارهای خیابانی زنده و خیلی جالبی دارد.
کوه‌های منطقه دیاربکر
قرجه‌داغ (۱۹۳۸ متر)، پیرعجمان (۲۰۱۰ متر)، مهراب (۲۱۰۰ متر)، آدم (۲۱۰۰ متر)، لیس (۲۲۲۰ متر)، سوپلیس (۲۲۸۰ متر)، کوز (۲۲۸۳ متر)، قردیلک (۲۳۵۰ متر)، بربهیو (۲۵۹۳ متر)، اندوک (۲۸۳۰ متر)
اماکن تاریخی
مسجد جامع دیاربکر
مسجد شیخ مختار
Diyarbakır is the largest Kurdish-majority city in Turkey. Situated around a high plateau by the banks of the Tigris river on which stands the historic Diyarbakır Fortress, it is the administrative capital of the Diyarbakır Province of south-eastern Turkey. It is the third-largest city in Turkey"s Southeastern Anatolia Region, after Şanlıurfa and Gaziantep.
Diyarbakır has been a main focal point of the conflict between the Turkish state and various Kurdish separatist groups, and is seen by many Kurds as the de facto capital of Kurdistan. The city was intended to become the capital of an independent Kurdistan following the Treaty of Sèvres, but this was disregarded following subsequent political developments.
The area around Diyarbakır has been inhabited by humans from the Stone Age.
The first major civilization to establish itself in the region of Diyarbakır was the Hurrian kingdom of the Mitanni. It was then ruled by a succession of nearly every polity that controlled Upper Mesopotamia, including the Arameans, Assyrians, Urartu, Armenians, Achaemenid Persians, Medes, Seleucids, and Parthians. The Roman Republic gained control of the city in 66 BC, by which stage it was named "Amida". In 359, Shapur II of Persia captured Amida after a siege of 73 days.
According to the Synecdemus of Hierocles, as Amida, Diyarbakır was the major city of the Roman province of Mesopotamia. It was the episcopal see of the Christian diocese of Mesopotamia. Ancient texts record that ancient Amida had an amphitheatre, thermae (public baths), warehouses, a tetrapylon monument, and Roman aqueducts supplying and distributing water. The Roman historian Ammianus Marcellinus was serving in the late Roman army during the Siege of Amida by the Sasanian Empire under Shapur II (r. 309–379), and described the successful siege in detail. Amida was then enlarged by refugees from ancient Nisibis (Nusaybin), which the emperor Jovian (r. 363–364) was forced to evacuate and cede to Shapur"s Persians after the defeat of his predecessor Julian"s Persian War, becoming the main Roman stronghold in the region. The chronicle attributed to Joshua the Stylite describes the capture of Amida by the Persians under Kavad I (r. 488–531) in the second Siege of Amida in 502–503, part of the Anastasian War.
Either the emperor Anastasius Dicorus (r. 491–518) or the emperor Justinian the Great (r. 527–565) rebuilt the walls of Amida, a feat of defensive architecture praised by the Greek historian Procopius. As recorded by the works of John of Ephesus, Zacharias Rhetor, and Procopius, the Romans and Persians continued to contest the area, and in the Byzantine–Sasanian War of 602–628 Amida was captured and held by the Persians for twenty-six years, being recovered in 628 for the Romans by the emperor Heraclius (r. 610–641), who also founded a church in the city on his return to Constantinople (Istanbul) from Persia the following year.
Diyarbakır has been a main focal point of the conflict between the Turkish state and various Kurdish separatist groups, and is seen by many Kurds as the de facto capital of Kurdistan. The city was intended to become the capital of an independent Kurdistan following the Treaty of Sèvres, but this was disregarded following subsequent political developments.
The area around Diyarbakır has been inhabited by humans from the Stone Age.
The first major civilization to establish itself in the region of Diyarbakır was the Hurrian kingdom of the Mitanni. It was then ruled by a succession of nearly every polity that controlled Upper Mesopotamia, including the Arameans, Assyrians, Urartu, Armenians, Achaemenid Persians, Medes, Seleucids, and Parthians. The Roman Republic gained control of the city in 66 BC, by which stage it was named "Amida". In 359, Shapur II of Persia captured Amida after a siege of 73 days.
According to the Synecdemus of Hierocles, as Amida, Diyarbakır was the major city of the Roman province of Mesopotamia. It was the episcopal see of the Christian diocese of Mesopotamia. Ancient texts record that ancient Amida had an amphitheatre, thermae (public baths), warehouses, a tetrapylon monument, and Roman aqueducts supplying and distributing water. The Roman historian Ammianus Marcellinus was serving in the late Roman army during the Siege of Amida by the Sasanian Empire under Shapur II (r. 309–379), and described the successful siege in detail. Amida was then enlarged by refugees from ancient Nisibis (Nusaybin), which the emperor Jovian (r. 363–364) was forced to evacuate and cede to Shapur"s Persians after the defeat of his predecessor Julian"s Persian War, becoming the main Roman stronghold in the region. The chronicle attributed to Joshua the Stylite describes the capture of Amida by the Persians under Kavad I (r. 488–531) in the second Siege of Amida in 502–503, part of the Anastasian War.
Either the emperor Anastasius Dicorus (r. 491–518) or the emperor Justinian the Great (r. 527–565) rebuilt the walls of Amida, a feat of defensive architecture praised by the Greek historian Procopius. As recorded by the works of John of Ephesus, Zacharias Rhetor, and Procopius, the Romans and Persians continued to contest the area, and in the Byzantine–Sasanian War of 602–628 Amida was captured and held by the Persians for twenty-six years, being recovered in 628 for the Romans by the emperor Heraclius (r. 610–641), who also founded a church in the city on his return to Constantinople (Istanbul) from Persia the following year.
