معرفی شهر استانبول | تاریخچه استانبول | نقشه استانبول

پس از آنکه کنستانتین کبیر این شهر را به عنوان پایتخت جدید شرقی امپراتوری روم برگزید، این شهر نزد مردم به کنستانتینوپل به معنای «شهر کنستانتین» معروف گشت. اگرچه کنستانتین سعی کرد نام Nea Roma به معنای «رم جدید» را بر آن نهد، اما این نام نزد مردم مقبول نشد و فراگیر نگشت. مسلمانان که از قدیم با رومیان مراوده داشتند، این شهر را قسطنطنیه یا قسطنطینیه نامیدند. نام دیگر شهر استانبول بود که از عبارت یونانی εἰς τὴν Πόλιν (با تلفظ ایستیم بولین) به معنای «به سوی شهر» گرفته شده بود. در سال ۱۷۷۰ میلادی سلطان مصطفی سوم با ضرب سکه‌هایی که روی آن نام اسلامبول (اسلام‌شهر) نقش بسته بود، تلاش کرد این نام را فراگیر کند. در دورهٔ جمهوریت و از روز ۲۸ مارس سال ۱۹۳۰ ادارهٔ پست ترکیه از تمامی کشورهای جهان خواست تا در مکاتبات خود از نام استانبول استفاده کنند.

اسامی تاریخی استانبول : بیزانتیوم، آگوستا آنتونینا، رم جدید، کنستانتینوپل، استیمبول، اسلامبول

القاب استانبول در دوره عثمانی : دارالسعادت، دارعالیه، درب قرمز (آل قاپی)، پایتخت

اسامی قدیمی استانبول در زبان‌های مختلف

زبان‌های اسکاندیناوی: میکلاگارد (شهر بزرگ)
زبان‌های اسلاوی: تزارگراد (شهر پادشاه)
عربی: رومیة الکُبری (شهر بزرگ رومیان)
عبری: کوشتاندینا (قسطنطنیه)

اولین نشانه‌های سکونت انسان در استانبول متعلق به عصر مفرغ است نشانه‌هایی از سکونت انسان عهد مفرغ در فکرتپه واقع در بخش آسیایی استانبول پیدا شده‌است. همچنین نشانه‌هایی از سکونت فنیقی‌ها در کادیکوی موجود است.

دوره بیزانس

مستعمره نشین‌های یونانی مگارا در سال ۶۶۷ قبل از میلاد این شهر را بنا نهادند و به افتخار پادشاه خود بیزانس نام آن را بیزانتیوم نهادند. در زمان جنگ‌های میان امپراتوری هخامنشی ایرانیان به رهبری داریوش بزرگ در خلال جنگ‌هایشان با یونانیان شهر بیزانس را به تصرف خود درآوردند که تا پایان زمان سلطنت اردشیر درازدست همچنان در اختیار ایرانیان باقی‌ماند و ایرانیان تا سال ۱۹۶ که امپراتوری روم بر این شهر تسلط یافت، بر بیزانس حکومت می‌کردند.

امپراتوری روم شرقی

در سال ۱۹۶ میلادی رومیان بر بیزانس مسلط شده و شهر رو به خرابی نهاد به خصوص آنکه رومیان پایتخت جدید خود را به نیکومدیا (کوجالی کنونی) منتقل نموده بودند. در این سال‌ها گروه‌های بزرگی از رومیان به بیزانس (استانبول فعلی) مهاجرت کردند. موقعیت سوق‌الجیشی بیزانس امپراتور کنستانتین بزرگ را واداشت تا در سال ۳۳۰ رم جدید را در محل بیزانتیوم به عنوان پایتخت امپراتوری روم شرقی بنا نهد که پس از مرگ وی این شهر قسطنطنیه یا کنستانتینوپولیس نامیده شد و نام روم جدید به فراموشی سپرده شد.

امپراتوری عثمانی

در ۲۹ ماه مه سال ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم فاتح بعد از ۵۳ روز محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. محل این حفره امروزه به توپکاپی (دروازه توپ) معروف است. سلطان محمد فاتح پس از فتح استانبول آن را به عنوان سومین پایتخت امپراتوری عثمانی اعلام نمود. پس از فتح استانبول سلطان محمد فاتح کاخ توپکاپی و بازار استانبول را بنا می‌نهد و مدارس، حمامها و بناهای زیادی در شهر ایجاد می‌کند. نقش معمار سینان در خلق آثار معماری این دوره برجسته بوده‌است.

جمهوری ترکیه

زمانی که جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا تغییر پیدا کرد. اما استانبول محوریت خود به عنوان مرکز تجاری، صنعتی ترکیه را حفظ نمود و هم‌اکنون نیز بزرگترین شهر ترکیه می‌باشد.

ترکی استانبولی یکی از قدیمی ترین زبان های دنیا و زبان رسمی ساکنان ترکیه و شهر استانبول می باشد و همچنین زبان ترکی ، این زبان شیرین و گوش نواز در گذر زمان دستخوش تغییرات بسیاری شده است و بدین ترتیب تاریخچه تحولات زبان ترکی و نوشتار آن را می توان به سه دوره مختلف تقسیم کرد : دوره ترکی قدیم : زبان ترکی در زمان قبل از پذیرش اسلام توسط ترکها، بیشتر به صورت شفاهی بود و قدیمی ترین نمونه های موجود از زبان ترکی باستان، کتیبه اورخون است ؛ دوره فرهنگ اسلامی : در این دوره کلمات و حتی ساختار زبان ترکی تحت تاثیر فرهنگ اعراب دچار تغییراتی شد و زبان دولت عثمانی را تشکیل دادند و رد آخر دوره مدرن : در این دوره ، زبان ترکی تحت تاثیر تفکر و ادبیات غربی ، تغییر بسزایی داشت و مهمترین آن ها، نوشتار و جایگزینی حروف لاتین به جای حروف عربی بود که در سال 1928 تصویب شد و مقرر شد که حروف الفبای عربی، از الفبا و زبان کشور ترکیه برداشته شود ، بدین صورت بود که سیستم نوشتاری ترکیه از ترکی عثمانی به ترکی لاتین تغییر پیدا کرد .


اغلب جمعیت استانبول را ترک‌ ها تشکیل داده و بیشتر مردم مسلمان هستند و علاوه بر این ، این شهر در حدود 5.2 میلیون نفر از جمعیت کردنشین ترکیه را در خود جای داده است که معروف به شافعی‌ ها با جمعیتی کم در مناطق شرقی ترکیه مستقر‌ند و در ترکیه ، 99.8 درصد مردم مسلمان که اغلب سنی هستند و 0.2 درصد مسیحی و یهودی هستند ؛ در ضمن مسلملنان سنی ترکیه اکثرا حنفی هستند که عمدتا در مرکز و غرب ترکیه ساکن‌اند و شیعیان ترکیه نیز بیشتردر نزدیکی مرز ایران سکونت دارند. دین اسلام در سال 1924 در نخستین قانون اساسی کشور ترکیه به عنوان دین رسمی این کشور تعیین شد .

تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های سرد، بارانی و برفی ویژگی آب و هوای استانبول است. میزان بارش سالیانه استانبول به‌طور میانگین ۸۷۰ میلی‌متر است. میزان رطوبت نیز اغلب زیاد است.

به‌طور متوسط بیشترین درجه حرارت در طول ماه‌های مختلف زمستان بین ۷ درجه تا ۹ درجه سلسیوس است. بارش برف در استانبول برای یک یا دو هفته در طول فصل زمستان عادی است؛ اما یکی از این بارش‌ها می‌تواند سنگین باشد. غالباً این بارش در بین ماه‌های دسامبر و مارس رخ می‌دهد.

در ماه‌های تابستان از ژوئن تا انتهای سپتامبر به‌طور میانگین درجه حرارت روزها از ۲۸ سلسیوس شروع می‌شود. گرمترین ماه، ژوئیه با متوسط درجه حرارت ۲۳٫۲ درجه سلسیوس و سردترین ماه، ژانویه با متوسط درجه حرارت ۵٫۴ درجه سلسیوس است. بالاترین درجه حرارت ثبت شده در استانبول ۴۰٫۵ درجه سلسیوس در اوت سال ۲۰۰۰ و پائین‌ترین درجه حرارت -۱۶٫۱ درجه سلسیوس در فوریه سال ۱۹۲۷ بوده‌است.

این شهر تا حدودی بادخیز است و به‌طور متوسط (میانگین) سرعت بادی حدود ۱۷ کیلومتر در ساعت دارد. تابستان خشک‌ترین فصل است، هر چند تابستان‌ها هم بارش باران وجود دارد.

مردم استانبول خونگرم و مهمان ‌نواز بوده و فرهنگ و آداب و رسوم مردم استانبول تقریبا شبیه به ایرانی ها است و حضور در کنار آن‌ها لحظاتی شاد و خاطره‌انگیز را رقم می‌زند ولی با این حال به دلیل هم‌جواری با کشورهای اروپایی آداب و رسوم رایج در میان مردم کشور ترکیه بسیار متأثر غرب می ‌باشد و همچنین ازدواج در استانبول همیشه برای گردشگران جالب توجه بوده است زیرا با آداب و رسوم زیبا و خاصی همراه است که از جمله رسوم رایج در مراسم عروسی اهالی این شهر زیبا می‌توان به نوشتن نام دوستان عروس درون کفش وی اشاره کرد، بعد از تمام شدن مراسم ، اگر نام دختری از داخل کفش عروس پاک شده باشد به این معنی است که زمان ازدواج آن دختر نزدیک است ! در آخر توجه داشته باشید که در ترکیه زن طبق قانون ، بعد از ازدواج از نام خانوادگی شوهرش استفاده می کند و مرد ریس خانواده محسوب می شود و همچنین ازدواج ها باید رسما ثبت شوند و ازدواج به تنهایی و بدون ثبت قانونی ، غیر قانونی می باشد و لازم به ذکر است که ترک ها مردمی خانواده دوست و چند همسری در ترکیه غیر قانونی است .

فعالیت فرهنگی، جهانگردی و تجارت و بازرگانی به اهمیت زندگی در شهر ادامه خواهند داد. در حالیکه، رشد جمعیت، ترافیک، جلوگیری از تخریب خانه سازی، تجدید و نوسازی تاریخی ساختمان‌ها و عمارات و طراحی کردن یک جاده حمل و نقلی سوم به بوسفروس به‌طور ممتد، به وجود خواهد آمد. زندگی روزانه در استانبول رنگارنگ و در حال جنبش و ادامه‌است همراه با دقت بسیار در نگهداری روم، روم شرقی و عمارت‌های ترکی. استانبول اغلب اوقات مرکز و پایتخت ترکیه در مواقع تجارت، پذیرایی، سرگرمی، فرهنگی، آموزشی، خرید، جهانگردی و هنری به‌شمار می‌آید. بیش از نیمی از جمعیت در قسمت اروپایی زندگی و کار می‌کنند. گروه بزرگی از مردم در مناطق مسکونی، قسمت آناتولیایی زندگی می‌کنند و از پل‌ها و گذرگاه‌ها برای رفتن به کار در شهر استفاده می‌کنند.

استانبول در دوره‌های اجتماعی، فرهنگی و فعالیت‌های تجارتی و بازرگانی قوی آن به‌طور زیادی افزایش تنوع و رنگ دارد. در امتداد رستوران‌های ترک، خاوردور و روش‌های پخت (خوراک‌ها) در حال رشد می‌باشد در کنار بسیاری از گروه‌ها به صورت جدید رستوران‌هایی افتتاح شده‌اند. در صورتی‌که ستاره‌های مشهور دنیای موسیقی پاپ ورزشگاه‌ها را از جمعیت پر می‌کردند، فعالیت‌هایی مثل اُپرا، رقص ورزشی و هنری باله و تئاتر در سراسر سال ادامه داشت.

در طول فستیوال‌های فصلی ارکسترهای مشهور دنیا، آوازهای دسته جمعی و گروهی، کنسرت‌ها و اثرات جاز در بیشتر مواقع می‌توانند در یک خانه کامل هم اجرا شوند. نمایش‌ها در گروهی از مکان‌ها مانند بخش‌های تاریخی مانند حاجی ایرن، برج روملی حصاری، یدیکول، حیاط محله توپ خانه و پارک گلانه به خوبی مرکز فرهنگی آتاترک، سالن کنسرت جمال رشید ری و سالن‌های مدرن و جدید تئاتر و دیگر فضاهای آزاد برگزار می‌شود. برای مواردی مثل زندگی شبانه، تعدادی از باشگاه‌های ورزشی، دیسکوها، بارها (مشروب فروشی‌ها)، چادرهای صحرایی، نمایشگاه‌ها و رستوران‌ها با موزیک همراه هستند. تعداد کلوپ‌ها رستوران‌ها و دیکسوها افزایش یافته و به محل‌های فضای باز در تابستان منتقل می‌شوند.

خانه‌های سنتی که یالی (Yalı)نامیده می‌شوند را می‌توان در طول تورهای قایق‌سواری بوسفروس مشاهده کرد. زیر ساخت‌های شهرنشینی دایماً در حال تغییر و تحول است. ساختمان‌های سنتی عثمانی از چوب ساخته شده بودند. در دهه‌های پیشین تعداد زیادی از ساختارهای بلند در نزدیک شهر ساخته شده بودند که این عمل رشد سریع جمعیت را منجر شد. با محاصره شدن شهرها مردم به استانبول به عنوان شهری با سرعت رشد سریع جذب شدند. موفقیت و پیروزی‌های زیر ساختاری تا اواسط سال ۱۹۹۰ شامل تجزیه و تحلیل مشکل فضولات بهبود شرایط ترافیک و بهبود کیفیت هوا با توجه افزایش استفاده از گاز طبیعی می‌باشد. علی‌رغم، بوجودآمدن آلودگی هوا و آب توسط تعداد زیادی از کارخانه‌ها، وسایل نقلیه موتوری و خانواده‌های خصوصی، آلودگی هوا توسط ترافیک به نگرانی جمعیت استانبول اضافه می‌کند. بیماری‌های چون برونشیت و آسم به‌طور معمول در میان ساکنین مناطق بزرگ‌تر و وسیعتر شهر کمتر مشاهده می‌شود زیرا که تراکم جمعیت در نزدیکی این مناطق کمتر است.

استانبول زمستان های سرد و تابستان های گرمی دارد. بهترین فصل سفر به این شهر بهار است که هوا مطبوع تر می شود و گل ها و درختان تر و تازه تر هستند. البته پاییز رنگارنگ این شهر هم بسیار دیدنی است.

اگر به آثار تاریخی و معماری های خاص علاقه داشته باشید، مسجد ایاصوفیه و مسجد آبی بسیار دیدنی هستند. گرند بازار و مراکز خرید این شهر هم برای بسیاری افراد جذاب است. از تنگه بسفر و سواحل زیبا هم نباید غافل شد.

بخش عمده درآمد کشور ترکیه از صنعت گردشگری و توریست است و همین قضیه باعث شده شرایط مناسبی برای توریست‌ها از جهت امنیت و امکانات فراهم گردد.

موزه ایاصوفیا
کاخ دلمه‌باغچه
مسجد سلطان احمد
برج دختر
مینیاتورک
تنگه بسفر
روملی حصار
یدی کوله (هفت برج)
برج گالاتا
کاخ توپکاپی
کاخ بیلر بی
کاخ چراغان
کاخ دلمه‌باغچه
تپه‌های چاملیجا (بام استانبول)
جزیره بیوک آدا (یا پرنسس)
موزه هنرهای اسلامی ترکیه
موزه باستان‌شناسی استانبول
موزه فرش ترکیه
بازار بزرگ استانبول (کاپالی چارشی)
میسیر چارشیسی (بازار ادویه)
موزه موزاییک واقع در بازار پشت ایاصوفیه
پارک آبی آکوا دلفین استانبول