اعتراض ها به حذف نظریه تکامل داروین و آموزش جهاد در مدارس ترکیه

زنگ شروع سال تحصیلی در ترکیه به صدا درآمد و دانش‌آموزان این کشور با عدم آگاهی کافی از نظام تحصیلی جدید سر کلاس‌‌های درس خواهند نشست.

دولت ترکیه پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه سال ۲۰۱۶ اعلام کرده بود که محتوای آموزشی مدارس این کشور تغییر خواهد کرد.

برخی نهادهای صنفی و همچنین والدین در باره تغییر "ارزش‌های" آموزشی اظهار نگرانی کرده و آن را "واکنشی، غیر علمی و جنسیت‌زده" دانسته‌اند اما دولت ترکیه این انتقادها را وارد نمی‌داند و یوسف تکین معاون وزیر آموزش و پرورش آنها را "تبلیغات سیاه" توصیف کرده است.

تصمیم دولت برای تغییر محتوای درسی از جمله حذف نظریه تکامل داروین با مخالفت‌های بسیار روبرو شده و بسیاری ابراز نگرانی کردند که این اقدام بنیادهای سکولار ترکیه را در معرض خطر جدی قرار داده است.

در زمانی که این تصمیم اعلام شد رئیس انجمن صنفی آموزگاران ترکیه آن را جهشی بزرگ در مسیری نادرست توصیف کرد و گفت هدف از این کار پرورش نسلی است که به دنبال پرسیدن نباشد.

در میان این تغییرات اعلام شده سه مبحث بیش از سایر موارد بحث برانگیز بوده است: افزوده شدن مبحث جهاد، حذف نظریه تکامل داروین و افزوده شدن محتوایی که به نظر مخالفان دولت "جنسیت‌زده" است و بر برتری جنس مرد و اطاعت زنان از شوهر تاکید می‌کند.

به گفته عصمت ییلماز وزیر آموزش و پرورش ترکیه عناصر نظریه داروین در سرفصل های درس علوم همچنان تدریس می‌شود اما به عنوان نظریه داروین ارائه نمی‌شود. مخالفان می‌گویند این باعث سردرگمی دانش‌آموزان می‌شود و آشنایی درست با نظریه تکامل داروین در محتوای جدید درسی تا مقطع دانشگاه اتفاق نمی‌افتد.

دولت ترکیه همچنین اعلام کرده مبحث جهاد فقط در دبیرستان‌های "امام خطیب" ارائه خواهد شد و از سال تحصیلی آینده به عنوان درس انتخابی ارائه خواهد شد. دولت ترکیه می‌گوید هدف از این کار این است که دانش‌آموزان با مفهوم درست جهاد آشنا شوند نه چیزی که تبلیغات بخصوص تبلیغات غربی به عنوان جهاد معرفی می‌کند.

مدارس امام خطیب که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور هم در یکی از همین مدارس درس خوانده، مدارسی مذهبی هستند که در کنار مدارس عرفی مشغول به کار هستند و فارغ‌التحصیلان آنها می‌توانند به عنوان امامان مساجد مشغول کار شوند یا اینکه به دانشگاه رفته و ادامه تحصیل دهند. فارغ التحصیلان این مدارس پس از طی دوره و مدارک لازم می‌توانند جذب خدمات دولتی شوند.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه از طرفداران این مدارس است و از اینکه این مدارس تعدادشان افزایش یافته و نقش موثرتر و بارزتری در نظام آموزشی ترکیه بازی کنند استقبال کرده است.

علاوه بر تغییر محتوای درسی، حذف امتحان نهایی سراسری برای ارتقا به دبیرستان هم یکی از موضوعاتی است که باعث جنجال شده است.

دولت ترکیه اعلام کرده که این امتحان برچیده خواهد شد تا استرس نالازم برای دانش آموزان ایجاد نکند اما دولت دقیقا روشن نکرده که آیا این امتحان کلا حذف شده یا جای آن را امتحانی دیگر خواهد گرفت.

پس از کودتای ۲۴ تیر دولت ترکیه اقدام به پاکسازی بسیاری از کارمندان نهادهای دولتی کرد که از نظر دولت متحد یا هوادار کودتا بودند و وزارت آموزش و پرورش بیش از هر نهاد دیگری هدف این تصفیه قرار گرفته است.

از حدود صد و پنجاه هزار نفری که مشمول پاکسازی شدند نزدیک به یک سوم (تقریبا چهل و پنج هزار نفر) از وزارت آموزش و پرورش بودند که تقریبا نزدیک به دو برابر دومین نهادی است که مشمول تصفیه شد یعنی پلیس.

این نگرانی وجود دارد که با حذف این تعداد از آموزگاران و کادر آموزشی در سال تحصیلی جدید چه کسانی جای آنها را خواهند گرفت و آیا مدارس و کلاس‌های درس آموزگار و مربی کافی خواهند داشت یا نه.

پنج سال پیش مجلس ترکیه آموزش اجباری را از هشت سال به دوازده سال افزایش و شرط سنی برای مدارس امام خطیب را از پانزده به ده کاهش داد.

حزب عدالت و توسعه - حزب حاکم- در آن زمان استدلال کرد که این لایحه به معنای آن است که دانش‌‌آموزان، مدت بیشتری تحصیل خواهند کرد اما سکولارها آن را برنامه‌ای گسترده برای افزایش نفود مذهب در کشور دانستند.