حیواناتی که وقوع زلزله و آتشفشان را پیش‌بینی می کنند

بر اساس برخی مدعاها، بعضی جانوران در آستانه زلزله رفتار خاصی از خود نشان می‌دهند؛ مثلا مارها از مخفیگاه خود خارج می‌شوند یا ماهی‌ها از آب بیرون می‌پرند. این فرضیه‌ها از نظر علمی تا چه حد قابل اثبات هستند؟

مورچه‌های سرخ ( تصویر بالا ) ؛ حشراتی که در زمینه پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی روی آنها تحقیق می‌شود

اولریش شرایبر، پروفسور آلمانی از دانشگاه دویسبورگ-اِسِن، روی مورچه‌ها تحقیق می‌کند. او در پی پاسخ به این پرسش است که آیا حشرات می‌توانند وقوع زلزله را پیش‌بینی کنند؟

شرایبر در مناطقی تحقیق می‌کند که در آنجا لایه‌های زیرین زمین دارای گسل هستند. مورچه‌هایی که پروفسور شرایبر روی آنها تحقیق می‌کند، به صورت هدفمند روی چنین گسل‌هایی لانه می‌سازند؛ پدیده‌ای که به گفته پروفسور آلمانی با اعداد و ارقام قابل اثبات است.

هنوز مشخص نیست چرا این مورچه‌ها به لانه‌سازی روی گسل‌ها علاقه ویژه‌ای دارند. به گفته اولریش شرایبر، «شاید در این مناطق گازهایی وجود دارد که مورچه‌ها به آنها علاقه دارند. مشاهدات ما نشان می‌دهند که این مورچه‌ها در مناطقی که دی اکسید کربن ساتع می‌شود لانه می‌سازند. شاید در این مناطق واکنش‌های شیمیایی دیگری در جریان باشند که محصول آنها مورچه‌ها را جذب می‌کند».

دریافت نشانه‌های وقوع زلزله؟

به اعتقاد این زمین‌شناس آلمانی، گازهایی که مورچه‌ها را جذب می‌کنند، می‌توانند نشانه‌ای از وقوع زلزله هم باشند. البته این موضوع هنوز به بررسی بیشتر نیاز دارد.

شرایبر در مدت سه سال چندین لانه مورچه را با دوربین زیر نظر گرفته و الگوی حرکتی مورچه‌ها پیش از زلزله‌های خفیف را ثبت کرده است. او می‌گوید: «پیش از لرزش زمین در برخی موارد رفتار مورچه‌ها کاملا عوض می‌شود. البته ما در همه موارد فقط تمام لانه را زیر نظر گرفتیم و به همین دلیل نمی‌توانیم در مورد رفتار فردی مورچه‌ها اظهار نظر کنیم؛ اما مشاهده کردیم که فعالیت مورچه‌ها در سراسر لانه یکباره دگرگون شد».

این تغییرات در مواردی بسیار فاحش بوده‌اند. البته دستاورد این پژوهش‌ها در حدی نیستند که بتوان به عنوان آمار به آنها استناد کرد. برای رسیدن به نتایج محکمتر باید تحقیقات بیشتری، به ویژه در مناطقی که زمین بیشتر و شدیدتر می‌لرزد، انجام شود. حیواناتی که وقوع زلزله و آتشفشان را پیش‌بینی می کنند

آیا حیوانات وقوع زلزله را پیش‌بینی می‌کنند؟

بر اساس برخی مدعاها، بعضی جانوران در آستانه زلزله رفتار خاصی از خود نشان می‌دهند؛ مثلا مارها از مخفیگاه خود خارج می‌شوند یا ماهی‌ها از آب بیرون می‌پرند. این فرضیه‌ها از نظر علمی تا چه حد قابل اثبات هستند؟
مورچه‌های سرخ؛ حشراتی که در زمینه پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی روی آنها تحقیق می‌شود

مورچه‌های سرخ؛ حشراتی که در زمینه پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی روی آنها تحقیق می‌شود

اولریش شرایبر، پروفسور آلمانی از دانشگاه دویسبورگ-اِسِن، روی مورچه‌ها تحقیق می‌کند. او در پی پاسخ به این پرسش است که آیا حشرات می‌توانند وقوع زلزله را پیش‌بینی کنند؟

شرایبر در مناطقی تحقیق می‌کند که در آنجا لایه‌های زیرین زمین دارای گسل هستند. مورچه‌هایی که پروفسور شرایبر روی آنها تحقیق می‌کند، به صورت هدفمند روی چنین گسل‌هایی لانه می‌سازند؛ پدیده‌ای که به گفته پروفسور آلمانی با اعداد و ارقام قابل اثبات است.

هنوز مشخص نیست چرا این مورچه‌ها به لانه‌سازی روی گسل‌ها علاقه ویژه‌ای دارند. به گفته اولریش شرایبر، «شاید در این مناطق گازهایی وجود دارد که مورچه‌ها به آنها علاقه دارند. مشاهدات ما نشان می‌دهند که این مورچه‌ها در مناطقی که دی اکسید کربن ساتع می‌شود لانه می‌سازند. شاید در این مناطق واکنش‌های شیمیایی دیگری در جریان باشند که محصول آنها مورچه‌ها را جذب می‌کند».

دریافت نشانه‌های وقوع زلزله؟

به اعتقاد این زمین‌شناس آلمانی، گازهایی که مورچه‌ها را جذب می‌کنند، می‌توانند نشانه‌ای از وقوع زلزله هم باشند. البته این موضوع هنوز به بررسی بیشتر نیاز دارد.

شرایبر در مدت سه سال چندین لانه مورچه را با دوربین زیر نظر گرفته و الگوی حرکتی مورچه‌ها پیش از زلزله‌های خفیف را ثبت کرده است. او می‌گوید: «پیش از لرزش زمین در برخی موارد رفتار مورچه‌ها کاملا عوض می‌شود. البته ما در همه موارد فقط تمام لانه را زیر نظر گرفتیم و به همین دلیل نمی‌توانیم در مورد رفتار فردی مورچه‌ها اظهار نظر کنیم؛ اما مشاهده کردیم که فعالیت مورچه‌ها در سراسر لانه یکباره دگرگون شد».

این تغییرات در مواردی بسیار فاحش بوده‌اند. البته دستاورد این پژوهش‌ها در حدی نیستند که بتوان به عنوان آمار به آنها استناد کرد. برای رسیدن به نتایج محکمتر باید تحقیقات بیشتری، به ویژه در مناطقی که زمین بیشتر و شدیدتر می‌لرزد، انجام شود.

از ماهی تا موش صحرایی

جانوران دیگری هم هستند که شاید بتوانند زلزله را پیش‌بینی کنند. مثلا ماهی‌ها یا کبوترها میدان‌های مغناطیسی یا الکتریکی را تشخیص می‌دهند. این میدان‌ها ممکن است در آستانه زلزله تغییر کنند. مار یا موش صحرایی هم ممکن است بتوانند پیش‌لرزه‌های خفیف را حس کنند.

پژوهشگران تا کنون موفق به اثبات توانایی این حیوانات در پیش‌بینی زمین‌لرزه نشده‌اند. زیرا از یک سو هنوز روند دقیق وقوع یک زلزله مشخص نیست و از سوی دیگر همه زلزله‌ها مثل هم نیستند. وانگهی بررسی رفتار حیوانات در درازمدت هم کار ساده‌ای نیست.

البته در سال‌های اخیر فرستنده‌های کوچکی به بازار آمده‌اند که قیمت مناسبی دارند و به کمک آنها می‌توان حیوانات و الگوی حرکتی آنها را زیر نظر گرفت.

بزهای اِتنا

مارتین ویکِلسکی از پژوهشکده "ماکس پلانک" آلمان از جمله محققانی است که با این فرستنده‌ها کار می‌کند.

او در جریان تحقیقات خود در هنگام وقوع آتشفشان پدیده‌های جالبی را تجربه کرده است. ویکلسکی روی بزهای کوهی تحقیق می‌کند که در اطراف کوه آتشفشان "اتنا" در جزیره سیسیل ایتالیا زندگی می‌کنند. این پژوهشگر می‌گوید: «ما فرستنده‌ها را روی بزهایی نصب کردیم که دو سال روی کوه اتنا و اطراف آن زندگی و رفت و آمد می‌کردند. ما توانستیم ثابت کنیم که رفتار این حیوانات حدود ۵ ساعت پیش از وقوع آتشفشان تغییر می‌کند».

بزهای کوهی اتنا ( تصویر بالا ) از قرار معلوم وقوع آتشفشان را پیش‌بینی می‌کنند

او می‌افزاید که پیش از وقوع آتشفشان تحرک بزها بیشتر می‌شود و این حیوانات شروع به دویدن به این سو و آن سو می‌کنند: «ما وقوع هفت آتشفشان بزرگ را تجربه کردیم که در آنها خاکستر از دهانه قله آتشفشانی به بیرون پرتاب شد. بزها این رخدادها را سه تا پنج ساعت پیش از وقوع حس کردند».

این رفتار سرنخی است که نشان می‌دهد حیوانات توانایی‌های شگفت‌آوری در پیش‌بینی پدیده‌های طبیعی دارند. البته شمار اندکی از مدعاهای موجود در این زمینه به اثبات رسیده‌اند. شاید دلیل آن این باشد که رفتار حیوانات هنوز به اندازه و دقت کافی بررسی نشده است.