وضعیت این روزهای صنعت فولاد ایران
سالها است كه كشور ما با بحث حذف يارانه انرژي از سبد كالا درگير است و با ارائه لايحه پر حاشيه طرح تحول اقتصادي اين حركت مهم كليد خورد كه در اين بين صاحب نظران، بحثهاي زيادي را از تاثيرات اين حذف يارانه انجام دادهاند كه اصولا پيرامون دو مبحث كلي بوده است نخست افزايش تورم ناشي از پرداخت نقدي يارانه و دوم فشار به اقشار كم درآمد جامعه به خاطر افزايش قيمت حاملهاي انرژي.اما در اين بحث گويي برخي مباحث مهم از جمله مزيتهاي نسبي توليد در ايران كمتر مورد بحث و گفتوگو قرار گرفته است. در اين مقاله سعي شده تا با بحث در مورد صنايع انرژي بري چون فولاد آينده بدون يارانه اين صنايع در ايران ارزيابي شود. از اين رو چند نكته زير قابل تامل است. اما قبل از آن لازم است اين نكته را يادآور شوم كه حذف يارانه از انرژي به عقيده نگارنده جزو اولين گامهاي حركت به سمت صنعتي شدن كشور است و در لازم الاجرا بودن آن ترديدي نيست، تنها بحث در مورد نحوه اجراي آن است.
١- سرانه مصرف فولاد ايران در سال 2001 به ميزان2/159 كيلوگرم به ازاي هر نفر بوده است(6/10ميليون تن در سال) و اين رقم در سال 2007 به3/292 كيلوگرم به ازاي هر نفر رسيده است(8/20ميليون تن در سال) در حالي كه توليد فولاد در ايران طي سالهاي 2001 تا 2008 از 9/6ميليون تن تنها به 1/10ميليون تن افزايش يافته است و اين موضوع خود لزوم حركت به سمت توسعه فولاد در ايران را نشان ميدهد. هر چند در چند سال گذشته متاسفانه صنعت فولاد ايران در زمينه توسعه هيچ توفيق قابل ملاحظهاي نداشته است (توليد ايران در سال 2005 به ميزان 4/9 بوده است و طي سه سال گذشته تنها 600هزار تن به اين ظرفيت افزوده شده است يعني تنها 44/0درصد توليد جهان (بخوانيد هيچ) رشد كرده است)، اما بدون ترديد افزايش توليد فولاد جزو اولين گامهاي حركت به سمت صنعتي شدن كشور است و با توجه به آنكه بر اساس سند چشم انداز توليد فولاد در سال 1400 بايد به ميزان 40ميليون تن افزايش يابد تجديد نظر در اين زمينه را به وضوح ميطلبد. اما شرايط حال حاضر كشور نشان دهنده آن است كه صنعت ايران قابليت توسعه صنعت فولاد را ندارد.
٢- فولاد در دنيا جزو صنايع انرژي بر محسوب ميشود بدين معنا كه توليد فولاد نياز شديد به انرژي از جمله برق و انرژيهاي فسيلي (ذغال سنگ و گاز طبيعي ) دارد و سهم عمده اي از قيمت تمام شده آن مربوط به قيمت انرژي است و از اين رو است كه ايران به خاطر دسترسي آسان به انرژي ارزان همواره جزو بهترين مناطق جهان براي توليد فولاد مطرح بوده است كه اين مزيت بالاي توليد مرهون انرژي است.
٣- سرمايه اوليه مورد نياز براي احداث صنعت فولاد نسبت به ساير صنايع بالاتر بوده است. و در نتيجه ريسك سرمايهگذاري نيز بالاتر است كه در صورت حذف فلهاي انرژي توجيه خود را براي سرمايهگذاري از دست خواهد داد.
٤- در چند سال گذشته محور توسعه فولاد در ايران براساس روش احياي مستقيم گذاشته شده است مانند 8 طرح استاني شركت ملي فولاد ايران (هرچند بههزاران دليل شخصا اين روش را به روش كوره بلند ترجيح ميدهم) كه اين روش نياز بالا به گاز طبيعي و انرژي برق دارد. درصد بالايي از قيمت تمام شده فولاد در اين روش وابسته به قيمت برق و گاز طبيعي است.
٥- توليد كنندگان بزرگ فولاد در دنيا از جمله چين و كره جنوبي به دليل نداشتن گاز و برق ارزان حجم بالاي توليد فولاد را به روش كوره بلند انجام ميدهند. تا علاوه بر استفاده از ذغال سنگ بجاي گاز طبيعي از گاز حاصل از كوره بلند نيز براي توليد برق بهرهمند شوند، اما در ايران تنها 25درصد فولاد به اين روش است از طرف ديگر در فرآيند احياء مستقيم نه تنها ذغال سنگ مصرف ندارد گاز كوره نيز براي توليد برق توليد نميگردد.
حال با توجه به اين شرايط اگر فرض نماييم كه شبكه برق ايران بتواند برق بالاي مورد نياز صنايع توسعه فولاد را توليد كند- هرچند ترديد اين موضوع بيشتر است- اما قيمت اين برق به مراتب مهمتر از عرضه آن است؛ چرا كه تجربه به ما نشان داده ما با بهرهوري پايين همواره در بخش فولاد فرصتسوزي نمودهايم شاهد اين مدعا وضعيت كنوني فولاد كشور است.
برق و گاز را آن هم در توليد احياي مستقيم با كورههاي قوس الكتريكي، بدون يارانه به توليدكننده بدهيم كمر همت به مرگ فولاد بستهايم؛ چرا كه تنها 2/2ميليون تن از توليد فعلي كوره بلندي است و مابقي وابستگي شديد به گاز و برق يارانهاي دارد و در صورت تحقق اين امر روزهاي سخت تر صنعت فولاد در راه است و بحران ماههاي گذشته بازار فولاد سوز ابتداي پاييز بوده، نه چله زمستان !! در اين شرايط 2 راه حل زير منطقي به نظر ميرسد:
1) تلاش براي بسترسازي حذف يارانه در صنايع انرژيبر از قبيل صنعت فولاد با حذف تدريجي يارانه و كمك نرمافزاري و سختافزاري دولت به فولادسازان براي ترميم ساختار خود جهت افزايش بهرهوري. (شايد سهم بيشتر اين ترميم مربوط به فرهنگ سازي كاري است كه در حوزه نيروي انساني بايد انجام گردد، چرا كه در نرم نيروي انساني در جهان به ازاي هر يكميليون تن در سال تنها هزار نفر ميباشد كه در ايران اين رقم تا 7 برابر نيز ميرسد كه اين ازدحام بيش از حد نيروي كار خود بزرگترين اتلاف منابع است).
2) در كشورهاي صنعتي انرژي از لحاظ قيمت به دو دسته كلي تقسيم ميشود، انرژي ارزان براي توليد و انرژي گرانتر براي مصرف. در آن كشورها خصوصا كشورهاي اروپايي دولت به توليدكنندگان يارانه برق پرداخت مينمايد و برق صنعتي به مراتب ارزانتر از برق خانگي است، حال آنكه اين موضوع دقيقا در ايران به عكس ميباشد، و امروز لازم است دولت محترم با تجديدنظر در اين مورد مهم، انرژي را كه صرف ايجاد اشتغال ميگردد و باعث ارزش افزوده و رشد توليد ناخالص ملي ميگردد، ارزانتر به مشتري دهد تا برقي كه صرف تماشاي تلويزيون ميشود.
به هر طريق اگر در اجراي طرح تحول اقتصادي اولويتها و نيازهاي صنعت در نظر گرفته نشود، بيترديد صنعت را دچار مشكل خواهد كرد و شايد اين ايراد در آينده باعث متوقفسازي اين طرح گردد و آن هنگام بازگشت براي رفع اين قبيل اشتباهات دشوار و دير است.
نویسنده : محسن پروان
iPhone 13 در دیجی کالا
مشاهده قیمت
Galaxy S23 پرفروش در دیجی کالا
مشاهده قیمت
لیست قیمت بهترین کفپوش خودرو را ببینید!
مشاهده قیمت
لیست بهترین گوشی ۱۰ میلیون تومانی
مشاهده لیست
تازهها
معرفی ارزانترین گوشی صفحه بزرگ بازار (لیست سال جدید)
راهنمای خرید ژاکت مردانه (معرفی بهترین برند ژاکت مردانه)
پرفروش ترین شلوار جین مردانه بازار (لیست قیمت سال جدید)
ارزانترین تشک خوشخواب دونفره بازار (معرفی 10 مدل ارزان قیمت)
ارزانترین ساید دوو (معرفی 10 یخچال ساید بای ساید دوو)
راهنمای خرید گهواره نوزاد (معرفی ارزانترین گهواره بچه)
راهنمای خرید گیتار (فهرست ارزانترین گیتار بازار)
پرفروش ترین پخش کننده خانگی ایران (راهنمای خرید اسپیکر خانگی)
قدیمی ترین رژ لب جهان در کرمان کشف شد!
سفر در دنیای JBL : انتخاب اسپیکر مناسب برای هر سلیقه
لیست گرانترین PS5 و XBOX
مشاهده قیمت
با 100,000 تومن طلا بخر!
نمایش قیمت
*لطفا از درج شماره تلفن و یا آدرس های اینترنتی مختلف اکیداً خودداری فرمایید.