عوارض رژیم گیاهخواری در دوران بارداری و شیردهی

رژیم گیاهخواری در دوران بارداری و شیردهی ممنوع ، در مادران باردار و شیردهی که از رژیم گیاه خواری استفاد ه می کنند و هیچ نوع ماده حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آمد ه و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقد ار کافی و لازم مورد استفاد ه قرار گیرد .

پروتئین
پروتئین برای تشکیل بافت ها و رشد و تکامل جنین، کود ک و شیرخوار بسیار ضروری است، همچنین شیر وظایف مهم د یگری مانند ترمیم، تولید هورمون ها، آنزیم ها و آنتی بادی ها در بد ن انسان به عهد ه د ارد . در دوران جنینی، پروتئین از طریق خون مادر به بد ن جنین وارد شده و وظیفه خود را در تشکیل سلول ها و تکامل جنین انجام می د هد . د ر د وران شیرخواری، پروتئین از طریق شیر ماد ر به کود ک می رسد . در مادرانی که از رژیم گیاه خواری استفاد ه می کنند و هیچ نوع ماد ه حیوانی در غذایشان موجود نیست کاربرد پروتئین در بدن پایین آمده و پروتئین مصرفی نمی تواند به مقد ار کافی و لا زم مورد استفاد ه قرار گیرد ، زیرا پروتئین موجود در گیاهان در برخی از اسید های آمینه اساسی کمبود دارند و چون بدن انسان نمی تواند اسیدهای آمینه اساسی را بسازد و باید از طریق غذا به ایشان برسد . البته چنانچه مخلوطی از دو نوع پروتئین گیاهی مثلا حبوبات و غلات یا حبوبات و مغزها و یا غلا ت و مغزها مصرف شود کیفیت پروتئینی غذا افزایش پید ا کرد ه و می تواند د ر بد ن کاربرد مناسب تری داشته باشد .

چربی ها
اسیدهای چرب اشباع نشده امگا–۳ در سلامت و تکامل سیستم عصبی جنین و نیز سلامت و قدرت بینایی شیرخوار تاثیر زیادی دارد . منبع مهم و اصلی اسید های چرب امگا–۳، ماهی و محصولا ت دریایی است. البته سبزی ها نیز حاوی مقد اری از این نوع اسید چرب هستند ولی مقدار آن زیاد نیست. بنابراین در رژیم غذایی مادران باردار و شیردهی که از مواد حیوانی (ماهی و محصولا ت د ریایی) استفاد ه نمی کنند مقدار کافی اسید های چرب امگا–۳ وجود ندارد . تاثیر دریافت ناکافی اسید های چرب امگا–۳ نه تنها در دوران جنینی و شیرخواری بلکه د ر سنین بالا تر نیز می تواند به صورت اختلالات مختلف در شخص بروز نماید .

کلسیم
کلسیم د ر رشد و تکامل استخوان های جنین و کود ک شیرخوار تاثیر مهمی د ارد ، و برای استحکام استخوان های ماد ر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماد ه معد نی از د وران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیاد ی د ارد . افراد گیاه خوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات د ارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقد ار کمی نیز از غلا ت د ریافت می کنند . بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقد ار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند . همچنین ماهی سارد ین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند ، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاد ه نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی د ریافت می د ارند . کلسیم موجود د ر گیاهان قابلیت جذب خوبی ند ارد و اگزالا ت موجود د ر گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغند ر و برخی گیاهان د یگر، جذب کلسیم را محد ود می کند .

همچنین فیبر موجود د ر منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود ، بنابراین رژیم گیاه خواری به خصوص د ر خانم های بارد ار و شیرد ه چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقد ار کافی مورد استفاد ه قرار نگیرد ، می تواند جنین، کود ک شیرخوار و ماد ر را د ر معرض کمبود کلسیم قرار د هد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کود ک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم د ر کود ک شود . همچنین ممکن است ماد ر را د ر معرض استئومالا سی (نرمی استخوان) د ر سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) د ر سنین بالا تر قرار د هد .


آهن
بهترین منابع غذائی آ هن منابع حیوانی مانند جگر، د ل و قلوه، ماهی و محصولا ت د ریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آ هن موجود د ر این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی د ر د ستگاه گوارش د ارد و د ر بد ن به خوبی به مصرف می رسد . د ر د وران بارد اری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آ هن افزایش می یابد و لا زم است ماد ر از منابع غنی آ هن استفاد ه کند . آ هن د ر برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آ نکه مقد ار آ هن موجود د ر این منابع د ر سطح بالا و مناسب است ولی کیفیت جذب آن مناسب نیست و آ هن منابع گیاهی به مقد ار کمی در دستگاه گوارش جذب می شود . جذب آ هن حیوانی که به آ ن آ هن "هم"(heme) می گویند نسبت به آ هن گیاهی خیلی بالا تر است و د ر یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آ هن حد ود ۴۰ ۲۵ د رصد است د ر حالی که جذب آ هن گیاهی (آ هن غیرهم) فقط حد ود ۵ د رصد است.

عوامل موجود د ر غذاهای گیاهی مانند اگزالا ت موجود د ر سبزیجات و فیتات موجود د ر غلا ت، جذب آ هن گیاهی (آ هن غیرهم) را کاهش می د هد . بنابراین احتمال اینکه د ر ماد ران بارد ار و شیرد ه گیاه خوار، کم خونی فقر آ هن برای جنین، کود ک شیرخوار و ماد ر رخ د هد زیاد است. وجود اسید اسکوربیک (ویتامین C) د ر غذا موجب افزایش جذب آ هن می شود . توصیه می شود ماد ران بارد ار و شیرد ه گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آ هن به مقد ار کافی و همراه منابع آ هن، از منابع اسید اسکوربیک(ویتامینC)نیز استفاد ه کنند . مصرف غلا ت و سایر محصولا ت گیاهی غنی شد ه با آ هن نیز می تواند به تامین نیازهای این ماد ران کمک کند .

روی
روی یکی از مواد موثر د ر حفظ قد رت ایمنی بد ن است. د ر سلا مت پوست، مو و ناخن ها موثر است. روی از عوامل بسیار موثر د ر رشد محسوب می شود و کمبود آ ن د ر کود کان و نوجوانان می تواند موجب کوتاهی قد بشود . این ماد ه مغذی همچنین د ر بلوغ جنسی د ر نوجوانان تاثیر د ارد .

در دوران بارد اری و شیرد هی به علت رشد جنین و کود ک شیرخوار، نیاز به روی افزایش می یابد . بهترین منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت، ماهی، مرغ و جگر. البته بعضی از محصولا ت گیاهی مانند سویا و سایر حبوبات، مغزها و غلات کامل نیز از منابع غنی روی محسوب می شوند ، ولی جذب روی موجود د ر منابع گیاهی به خوبی منابع حیوانی نیست و عوامل مختلف ممکن است جذب آ نها را د چار اختلا ل کند . از آ نجایی که د ر د وران بارد اری و شیرد هی نیاز به روی افزایش پید ا می کند لذا لا زم است خانم های گیاه خوار د ر این د وران از منابع گیاهی غنی از روی به مقد ار کافی استفاد ه کنند تا عوارض ناشی از کمبود روی گریبان گیر جنین، کود ک و ماد ر نشود . استفاد ه از محصولا ت گیاهی غنی شد ه با روی نیز می تواند مقد ار لا زم روی را برای آ نان تامین کند .


ویتامین B۱۲

این ویتامین برای متابولیسم د ر تمام سلول ها بخصوص سیستم عصبی، د ستگاه گوارش و مغز استخوان ضروری است و کمبود آ ن باعث ایجاد اختلا ل د ر تقسیم سلولی به خصوص د ر د ستگاه های ذکر شد ه می شود . مواد غذایی غنی از ویتامین B۱۲ شامل منابع حیوانی از قبیل جگر، قلوه، گوشت، شیر، پنیر، ماهی و تخم مرغ است و محصولا ت گیاهی فاقد این ویتامین هستند . از آ نجایی که این ویتامین برای حفظ سلا مت انسان ضروری است و کمبود آ ن ایجاد عوارض جد ی و وخیم می نماید لذا لا زم است خانم های بارد ار و شیرد ه گیاه خوار به این مسئله توجه نمایند . کمبود ویتامین B۱۲ ایجاد عارضه ای به نام کم خونی وخیم یا کشند ه می کند که با عوارض عصبی همراه است و چنانچه د رمان نشود می تواند خطرناک و کشند ه باشد .

البته عوارض ناشی از کمبود این ویتامین خیلی تدریجی است و در درازمد ت تظاهر کرد ه و ۶ ۵ سال طول می کشد تا بروز نماید . به همین علت ممکن است شخص مبتلا تا سال ها متوجه این کمبود نشود . ماد ران بارد ار گیاه خوار بخصوص چنانچه به مد ت طولا نی از رژیم گیاه خواری پیروی کرد ه باشند نمی توانند نیاز جنین را به این ویتامین تامین کنند ، همچنین شیرماد ران گیاه خوار حاوی مقد ار کافی ویتامینB۱۲ برای تامین نیاز کود ک نیست، لذا شیر خوار نمی تواند مقد ار لا زم از این ویتامین را از شیرماد ر د ریافت کنند .

منبع : برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم د رمانی

بهترین شامپو ضد ریزش مو

مشاهده لیست

ارزانترین یخچال بازار

مشاهده قیمت

بهترین پلی استیشن و ایکس باکس ایران

مشاهده قیمت