جشن اسفندگان روز عشاق ایرانیان

سپندارمز واژه‌ای مرکب است از سپنته یا سپند به معنی پاک و مقدس، این واژه در فارسی به سپندارمز، اسفندارمز و اسفند تغییر یافته است. در شکل معنوی مظهر بردباری و سازگاری اهورامزدا است و در جهان مادی و خاکی نگهبانی زمین به وی سپرده شده است.

اسفندگان روز عشق ایران زمین
در گاه‌شماری‌های ( منظور از گاه شمار تقویم است ) گوناگون ایرانی، علاوه بر این که ماه‌ها نام داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. برای نمونه روز نخست هر ماه " اورمزد" ، روز دوم هر ماه،" روز بهمن " ( سلامت، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم هر ماه،" اردیبهشت " یعنی بهترین راستی و پاکی که باز از صفات خداوند است، روز چهارم هر ماه،" شهریور " یعنی شاهی و فرمانروایی آرمانی که خاص خداوند است و روز پنجم هر ماه، "سپندارمزد" بوده‌است.

سپندارمزد لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد باروری است چون با فروتنی، تواضع و گذشت زندگی را به همه موجودات هدیه می‌کند. به همین دلیل در فرهنگ باستان ، اسفندگان ( اسپندگان) را به‌عنوان نماد تمایلات مادرانه و باروری می‌پنداشتند.
جشن اسفندگان (سپندارمزگان) در روز 5 اسفند برگزار می‌شود.

ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه آورده‌است که ایرانیان باستان روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانستند روز گرامیداشت زمین بارور و همتای انسانی آن یعنی بانوان. سپندارمزد نگهبان زمین است و از آنجا که زمین مانند زنان در زندگی انسان نقش باروری و باردهی دارد این جشن برای گرامیداشت زنان نیکوکار برگزار می‌گردد. ایرانیان از دیر باز این روز را روز زن و روز مادر می‌نامیدند.
این جشن را با نام‌های جشن برزیگران هم نامیده‌اند.در روز اسپندگان چند جشن با مناسکی به‌خصوص برگزار می‌شده ‌است. از آن جمله جشن مردگیران یا جشن مژدگیران بود که ویژه زنان بود. در این روز مردان برای زنان هدیه می‌خریدند و از آنان قدردانی می‌کردند.

آداب و رسوم روز جشن
امروزه نیز بیشترین جنبه مورد تأکید در اسپندگان قدردانی از زنان است. در این جشن سفره ای پهن می شده که ظرفی از شیر و تخم مرغ در آن قرارمی دادند.

به جز آنها میوه هاى فصل به ویژه انار و سیب، شاخه هاى گل، شربت و شیرینى، برگ هاى خشک آویشن با دانه هایى از سنجد و بادام در چهار گوشه سفره قرار مى دادند و مواد خوشبو و کندر بر روى آتش مى ریختند و مقدار کمى از هفت گونه حبوبات و دانه ها کنار آن می گذاشتند. از ویژگى هاى این جشن، استراحت کامل زنان از کار و تلاش و کوشش و فرمانبردارى کامل مردان از زنان بوده است.

در این روز به پاس تلاش یک ساله زنان، مردان وظایف آنها را بر دوش گرفته و با این کار، فعالیت هاى یک زن را تجربه مى کردند و در عین حال در این روز هدیه دادن به زن خانه از آداب و رسوم اصلى این جشن به شمار می رفته است.به این ترتیب از محبت و مهربانى زنان سپاسگزارى مى شده

جشن اسفندگان در آیین زرتشت
در مراسم جشن اسفندگان در آیین زرتشت همچنین زنان پاکدامن و پرهیزگار که به تربیت فرزندان نیک پرداخته اند و این فرزندان به عنوان شخصى نیک شناخته شده اند، تشویق مى شوند.

مطابق عقاید و اصول مذهبى زرتشتیان، سپندارمز در عالم معنوى نماد مهر و محبت و در جهان خاکى فرشته اى است نگهبان زمین. به همین منظور ایرانیان، در ماه اسفند اقدام به امور اجتماعى و عمرانى عام المنفعه مى کردند. و به حفر قنات ها و خشکانیدن مرداب ها و باتلاق ها و آباد کردن زمین هاى بایر به وسیله سدبندى رودخانه ها و کشت و زرع و نشاندن درخت مى پرداختند. اجراى این امور را جزء فرایض دینى خود به حساب آورده و ایمان داشتند که اگر کسى چنین کارهاى نیکو کند، پس از مرگش در بهشت جاویدان خداوند، منزل خواهد گرفت.

بهمن یا 5 اسفند - روز سپندارمزگان؟

در بعضی مناطق ایران که در نسل‌های پیش، زرتشتی بوده و اکنون مسلمان شده‌اند، این مراسم هرساله برگزار می‌شود. از این مناطق می توان به منطقه پشتکوه استان یزد اشاره کرد به ویژه در روستای پندر به صورت با شکوهی برگزار می شود.

دلیل این اختلاف این است که با توجه به تغییر ساختار تقویم ایرانی در زمان خیام که پس از ابوریحان می زیست و سی و یک روزه شدن شش ماه نخست سال در تقویم ایرانی و تغییر به تاریخ شمسی این تاریخ به اندازه 6 روز اضافه شده ، به عقب بازگشته است. از این رو براساس تقویم کنونی روز 29 بهمن و بر اساس تقویم اوستایی این جشن در روز 5 اسفند که این روز سپندارمز نام گرفته ، برگزار می شود.

سپندارمزگان جشن زمین و گرامی داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می کنند. ملت ایران از جمله ملت هایی است که زندگی اش با جشن و شادمانی پیوند فراوانی داشته است، به مناسبت های گوناگون جشن می گرفتند و با سرور و شادمانی روزگار می گذرانده اند. این جشن ها نشان دهنده فرهنگ، نحوه زندگی و خلق و خوی ایرانیان باستان است

حکیم توس در این باره در شاهنامه چنین آورده است:


سیاوش منم به از پریزادگان .................... از ایرانم از شهر آزادگان
که ایران بهشت است یا بوستان ..................... همی بوی مشک آید از بوستان
سپندارمذ پاسبان تو باد ....................... ز خرداد روشن روان تو باد

منبع : اسفندگان در پایگاه پژوهشی آریابوم - تهیه شده توسط فاطمه قصردشتی

ارزانترین یخچال بازار

مشاهده قیمت

بهترین پلی استیشن و ایکس باکس ایران

مشاهده قیمت