گزارش تصویری از سیلیکون ولی ایران

ایران به خاطر مشکلات ناشی از تحریم‌ها از برخی کشورها فاصله گرفته که این امر به یُمن تکنولوژی در حال تغییر است. تقریبا 80 میلیون کاربر تلفن همراه در ایران وجود دارد که حدودا نیمی از آن‌ها "گوشی هوشمند" دارند.

ایران نزدیک به 78 میلیون نفر جمعیت دارد که 32 میلیون نفر آن را جوانان 20 تا 32 ساله تشکیل می‌دهد. بنا به گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، ضریب نفوذ اینترنت در این کشور تا ماه مارس سال 2017 به 65 درصد خواهد رسید.

تلفن همراه نخستین روش دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت است. جوانان ایرانی در سه سال گذشته و به لطف وجود اینترنت 4G توانسته‌اند شرکت‌های نوپایی را تاسیس کنند و به شکل خیره‌کننده‌ای هم موفق عمل کنند.

پس از امضای توافق هسته‌ای میان ایران و غرب، ایرانی‌ها حالا چشم به لغو تحریم‌ها بسته‌اند. میزان سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی نیز در این کشور به تدریج در حال افزایش است. علاوه بر آن، نوآوری موجود در اکوسیستمِ بین شرکت‌های نوپا، مراکز رشد یا انکوباتورها و همچنین سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر (کارآفرینی) نیز آماده تامین مالی ایده‌های جدید است.

کاربران ایرانی در حال حاضر از داشتن خدمات کاربران اینترنتی سایر کشورها مانند اوبر (Uber)، پیپال و آمازون محروم‌اند؛ در عوض، اپلیکیشن‌های دیگر مانند اسنپ و Tap30 همان خدمات اوبر در اروپا را به ایرانی‌ها ارائه می‌دهند؛ زرین‌پال، نسخه ایرانی پیپال؛ دیجی کالا، نسخه محلی آمازون و غیره.

برخی از جوانان ایرانی به "سیلیکون ولی،" قطب تکنولوژی آمریکا در کالیفرنیا رفته و پس از کسب تجارب کافی به خانه بازمی‌گردند. از این رو، یک "پارک علم و فناوری" گشایش یافته است که در ورودیِ آن نوشته شده: «سیلیکون ولی ایران.»

"جمعه" روز تعطیل ایرانی‌هاست. آن‌ها این روز را در فضاهای سبز مانند پارک طالقانی و پارک آب و آتش سپری می‌کنند. این دو پارک اخیرا توسط پل طبیعت به یکدیگر متصل شده‌اند. معمار این پل «لیلا عراقیان» است که هنگام طراحی پل تنها 26 سال سن داشت

مرکز شتاب‌دهنده گروه فینوا در قلب تهران نزدیک به خیابان ولیعصر، یکی از خیابان‌های اصلی شهر، واقع شده است. دفتر بسیاری از شرکت‌ها نیز در همین خیابان است. شرکت‌های نوپا به عنوان یکی از شاخه‌های اقتصاد ایران به سرعت در حال رشد هستند. ناصر غانم زاده، مربی استارتاپ‌ها و مشاور کارآفرینی و مدیر مجموعه فینوا، می‌گوید: «ایران بازار دست نخورده‌ای دارد.»

هومن دمیرچی، مدیرعامل و از موسسان Tap30، ارائه دهندگان خدمات حمل و نقل شهری، است. مردم ساکن تهران از این سرویس برای گرفتن تاکسی استفاده می‌کنند. افراد می‌توانند سفر درون شهری خود را به کمک این اپلیکیشن رزرو و با هزینه کمتری انجام دهند. دمیرچی قبلا دانشجوی میلاد منشی‌پور، موسس دیگر این سرویس، بوده و می‌گوید: «او به من گفت قصد تاسیس Tap30 را دارد. بی‌درنگ تصمیم گرفتم با او همکاری کنم.»

فینوا یکی از اولین مراکز شتاب‌دهنده شرکت‌های نوپا در ایران است. نزدیک به 20 شرکت در دفاتر فینوا مستقر شده‌اند. آن شرکت‌ها در حال توسعه بستر لازم پیش از ورود به بازار هستند. آقای غانم زاده می‌گوید: «در دوران کوتاه فعالیتمان به دو شرکت نوپا کمک کردیم تا به شرکت‌های بسیار بزرگی بدل شوند.»

بهار، 32 ساله، به تازگی اولین شرکت نوپای به نام "رضاپا" را فروخت. اپلیکیشن رضاپا به کاربران اجازه می‌دهد تا بهترین رستوران‌ها را جستجو کرده و توسط تلگرام غذایشان را سفارش دهد. بهار می‌گوید: «تصمیم گرفتم رضاپا را بفروشم چون طرح آن تمام شده بود و دوست داشتم بر روی ایده‌های جدیدم کار کنم.»

دو برادر دوقلو به نام‌های محمد و علی، 24 ساله، به تازگی "کورتادو" را فروختند و حالا دارند بر روی یک اپلیکیشن دیگر کار می‌کنند. افراد توسط اپلیکیشن "بامارو" می‌توانند نوع کافی مورد نظرشان را انتخاب و پس از مراجعه به کافه آن را به صورت "بیرون بر" تحویل گیرند. آن‌ها می‌گویند: «تنها چهار رقیب در سطح جهان برای ما وجود دارد و قبلا با سگافردو و کافه مائورو توافقی را امضا کرده‌ایم.»

ناصر غانم زاده می‌گوید: «هدف ما متقاعد کردن شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی برای تامین مالی شرکت‌‎های نوپای ایرانی است.» او چند سال پیش و پس از بازگشت از "سیلیکون ولی" موفق به تاسیس مرکز فینوا شد. وی در ادامه می‌گوید: «آنجا از تجربه کافی برخوردار گشتم و قصد داشتم آن را با هموطن‌هایم به اشتراک بگذارم.»

شرکت Tap30 با کمک 2 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خصوصی تاسیس شد. میلاد منشی پور قبل از تاسیس آن در یکی از شرکت‌های معتبر کانادایی مشغول به کار بود. وی می‌گوید: «آن موقع متوجه شدم که در کشور خودم فرصت‌های بیشتری در مقایسه با گذشته وجود دارد. بنابراین تصمیم به بازگشت گرفتم تا بتوانم کار سودمندی برای ایران انجام دهم.»

یکی از موسسان شرکت‌های نوپا می‌گوید: «می‌توانستیم به سان دیگو یا لوس آنجلس برویم و شرکت‌هایمان را تاسیس کنیم اما آنجا یک شرکت مانند شرکت‌های دیگر می‌شدیم. ولی اینجا احساس می‌کنیم که در حال انجام کار مهمی برای کشورمان هستیم.»

ایده‌های جدید اغلب پیرامون اپلیکیشن‌هاست زیرا روز به روز بر تعداد طرفداران گوشی هوشمند در ایران افزایش پیدا می‌کند. نسل‌های قدیمی‌تر نیز به خاطر عدم استفاده از لپتاپ، حالا در حال یادگیری کار با گوشی هوشمند و تبلت هستند.

شرکت‌های نوپایی که قصد دارند به فینوا (Finnov) بپیوندند، باید یک برنامه سه یا شش ماهه را انتخاب و مبلغ 7000 یا 10000 دلار نیز پرداخت کنند. فینوا آموزش، مشاوره و سرمایه‌گذاری را در ازای دریافت 10 تا 15 درصد شرکت سهامی ارائه می‌دهد

به جز فینوا، چندین مرکز شتاب‌دهنده/رشد دیگر در ایران وجود دارند. نوع دولتی آن پردیس نام دارد که در حومه تهران واقع شده است. در ورودی آنجا علامتی به چشم می‌خورد که روی آن نوشته شده: «سیلیکون ولی ایران.»

بزرگترین نقطه ضعف شاخه اقتصادی جدید ایران "سرمایه گذاری" است. آقای غانم زاده می‌گوید: «در حال حاضر، دو یا سه "سرمایه‌گذار فرشته" در ایران داریم که امیدواریم در طول چند سال آینده تعداد آن‌ها را دو برابر کنیم.» - سرمایه‌گذار فرشته (Angel investor) به سرمایه‌گذاری اطلاق می‌شود که سرمایه یک یا چند شرکت نوپا را فراهم می‌کند. بر خلاف یک شریک، سرمایه‌گذار فرشته به ندرت در مدیریت شرکت دخالت می‌کند.

محمد، 31 ساله، موسس الوین است که در تولید صفحات لمسی توتم فعال است و به مشتریان این امکان را می‌دهد که بتوانند کیفیت خدمات ارائه شده توسط هر شرکتی را بسنجند. وی می‌گوید: «شرکت قبلی‌ام را به مبلغ 2 میلیون دلار فروختم و تصمیم گرفتم شرکت جدیدم را تاسیس کنم. چنین توتمی را در یوتیوب دیدم و به نظرم آمد که ایده جالبی باشد.»
Tap30

کارکنان Tap30 پیش از استخدام راننده تاکسی آن‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. دمیرچی می‌گوید: «از متقاضیان در مورد زندگی‌شان می‌پرسیم و سعی می‌کنیم شخصیت و رویکردشان در قبال مشتریان را بسنجیم. علاوه بر آن، سوابق کیفری‌شان را نیز بررسی می‌کنیم.»

منبع : aljazeera.com/indepth/inpictures/2016/11/iran-silicon-valley-161130094759722.html - ترجمه: وب سایت فرادید