بازار پررونق تاکسی‌های اینترنتی / آیا اوبر ایرانی، سیستم حمل و نقل ایران را متحول می کند

البته اسنپ ضمن آنکه طرفداران خاص خود را دارد، مخالفان سرسختی هم دارد.

رانندگان تاکسی و آژانس‌های کرایه از ورود اسنپ و تپسی به سیستم حمل و نقل شهری راضی نیستند چون مشتریان آنها کاهش یافته و به گفته خودشان بازارشان "کساد" شده است.

اواخر اسفند ماه پارسال (۱۳۹۵) بود که جمعی از رانندگان تاکسی‌های تلفنی در اعتراض به فعالیت این دو سرویس اینترنتی مقابل مجلس ایران تجمع کردند و با "غیرقانونی" خواندن فعالیت این دو اپلیکیشن، خواستار رسیدگی مجلس به این موضوع شدند.

البته محمود واعظی، وزیر وقت ارتباطات در پاسخ به منتقدان گفت: "کسب و کارهای سنتی نمی‌توانند جلوی تکنولوژی را گرفته و برای کسب و کارهای جدید ایجاد مشکل کنند."

در شهریور ماه هم روزنامه شرق در گزارشی از شکایت سازمان تاکسیرانی علیه دو استارت‌آپ اسنپ و تپسی به دلیل آنچه "ارزان‌فروشی" نامید خبر داد که البته این شکایت در نهایت به جایی نرسید.

مسیر اسنپ و تپسی؛ راهی که مشابه خارجی سال‌ها پیش شروع کرد

راهی که تاکسی‌های نوپای اینترنتی در ایران آغاز کرده‌اند از بسیاری جهات شبیه مسیری است که شرکت "اوبر" از آغاز فعالیت خود در سال ۲۰۰۹ میلادی وارد آن شد.

مدیر عامل شرکت اوبر دارا خسروشاهی، یک ایرانی تبار است که به همراه خانواده‌اش در ۹ سالگی به آمریکا رفت.

شرکت اوبر که مقر اصلی آن در سانفرانسیسکوی آمریکاست هم اکنون در بیش از ۶۰۰ شهر مختلف جهان از طریق دفاتر خود مشغول به فعالیت است.

اما این فعالیت به هیچ وجه بی دردسر نبوده است.

بعضی منقدان می‌گویند این شرکت حق و حقوق رانندگان خود را آن گونه که باید پرداخت نمی‌کند و یا به رانندگان وعده‌هایی داده که به آنها عمل نکرده است.

اما مهمترین چالش اوبر، جنگ با رانندگان دارای مجوز تاکسی است؛ کسانی که با ورود این تاکسی اینترنتی هم درآمدشان کاهش یافته و هم چشم‌انداز روشنی برای شغل خود نمی‌بینند.

شاید بزرگترین برگ برنده سرویس‌هایی نظیر اوبر قیمت ارزان و در دسترس بودن آن باشد که به محبوبیت آن‌ها در میان مسافران افزوده است.

در طی این سال‌ها رانندگان تاکسی در شهرهای مختلف جهان به طرق مختلف اعتراض خود را با فعالیت اوبر نشان داده‌اند.

این رانندگان می‌گویند که افزایش مسافران اوبر باعث کاهش درآمد آنها شده و این رویه "غیر عادلانه" است.

حدود سه سال پیش (ژانویه سال ۲۰۱۴) حدود دو هزار راننده تاکسی در یک اعتصاب سراسری در فرانسه ترافیک را مختل کردند.‌

تا به امروز، اعتراض‌های مشابهی توسط رانندگان تاکسی در شهرهای مختلف دنیا انجام شده است.

اوبر در طی سال‌ها البته با چالش‌های قانونی هم روبرو بوده است.

در ماه اوت ۲۰۱۴ میلادی فعالیت اوبر در برلین آلمان به دلیل مسائل مرتبط با ایمنی مسافران متوقف شد.

کمتر از یک ماه پیش هم اداره حمل و نقل شهری لندن اعلام کرد که مجوز فعالیت اوبر را تمدید نمی‌کند.

علت خودداری از ارائه مجوز جدید که تا ۳۰ سپتامبر اعتبار داشت، نگرانی از ایمنی و امنیت عمومی اعلام شد. هر چند رانندگان اوبر تا پایان رسیدگی به اعتراض اوبر به این تصمیم می‌توانند به فعالیت خود در لندن ادامه دهند.

با وجود همه این مشکلات تعداد مشتریان این تاکسی اینترنتی همچنان رو به افزایش است.

نرخ تاکسی‌های اینترنتی؛ برگ برنده مسافران ایرانی

اختلاف راننده و مسافر بر سر قیمت کرایه در پایان مسیر در ایران صحنه غریبی نیست؛ و کم نبوده مواردی که به مشاجره هم کشیده است.

ورود اسنپ و تپسی به بازار ایران حالا به مسافران برگ برنده را داده است چون پیش از سوار شدن به خودرو در خیابان، مسافران با نشان دادن صفحه تلفن، نرخ پایین این تاکسی‌های اینترنتی را به رخ مسافرکش‌ها می‌کشند.

اسنپ در تهران، کرج، اصفهان، شیراز و مشهد فعال است و بنابر اعلام این شرکت اخیرا فعالیت خود را در قم هم شروع کرده است.

به گفته بعضی از مدیران آژانس‌های کرایه در تهران تعداد رانندگانی که آنها را ترک می‌کنند و به اسنپ می‌پیوندند رو به افزایش است.

شاید یکی از مهمترین دلایل اشتیاق رانندگان برای پیوستن به تاکسی‌های اینترنتی با وجود نرخ پائین‌تر، امکان خوداشتغالی و رهایی از کار برای دیگران باشد.

شهرام شاهکار، مدیر عامل اسنپ در مصاحبه با وبسایت دیجیاتو که اخبار فن‌آوری را منتشر می‌کند، گفته است: "ما با مدل کسب و کارمان توانسته‌ایم نزدیک ترین راننده را به نزدیک‌ترین مسافر متصل کنیم و راننده برای این فرایند اتصال نیاز به چرخیدن بیهوده ندارد. ما در واقع مناطقی که بالاترین درخواست مسافر دارند را به راننده ها اطلاع می دهیم. بنابراین کافیست در آن مناطق مستقر شوند و خودروی خود را خاموش کنند تا درخواست برایشان صادر شود."

علی یادگاری، یکی از رانندگان اسنپ که ماهانه بطور متوسط ۱۲۶ سفر دارد می‌گوید: "درخواست‌های اسنپ خیلی زیاده؛ همیشه وقتی می‌رسم به مقصد و سفر رو تموم می‌کنم باز هم درخواست جدید میاد و میتونم سفر بعدی رو از همونجا شروع کنم. دیگه لازم نیست یه مسیری رو برگردم تا بتونم مسافر جدید داشته باشم. این باعث میشه در طول روز سفرهای بیشتری داشته باشم و در آمدم هم بیشتر باشه".

البته نرخ پایین‌ این تاکسی‌های اینترنتی در ایران باعث کاهش چشمگیر قیمت تاکسی‌ها و آژانس‌ها نشده است.

یکی از چالش‌های بزرگ اسنپ، که منتقدان به آن اشاره کرده‌اند، ایمنی مسافران است.

اظهارات هفته پیش عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران حاوی دردسر جدیدی برای اسنپ بود.

آقای دولت آبادی به پرونده‌ای اشاره کرد که که طی روزهای اخیر در دادسرای جنایی تهران باز شده و موضوع آن طرح شکایت زنی جوان علیه یک راننده اسنپ به اتهام "تعرض جنسی" بود.

بر این اساس "خانمی ۳۱ ساله که به تازگی عمل جراحی نموده و دوره نقاهت را می‌گذرانده، به دادسرای جنایی اعلام می‌کند که از طریق نرم افزار اسنپ درخواست خودرو نموده بود تا وی را از شرق تهران به فرودگاه برساند و شرکت اسنپ مردی ۳۰ ساله را به عنوان راننده معرفی کرده بود که متاسفانه راننده، شاکیه را به تپه‌های یکی از مناطق تهران برده و به وی تعرض نموده است."

در پی این اتفاق شهرام شاهکار، مدیر عامل اسنپ گفت: "ما برای بالا بردن هرچه بیشتر امنیت سفرها، اقداماتی فوری و جدی را در دستور کار خود قرار داده‌ایم. از این پس، تأیید هویت هر راننده از سوی ۳ ناظر و کارشناس با تجربه و متخصص اسنپ به طور مجزا صورت می‌گیرد."

او همچنین گفت: "تا اطلاع ثانوی، فرآیند ثبت‌نام رانندگان را در سطح شهرها متوقف کرده‌ایم، تا تمام مراحل جذب رانندگان را بار دیگر با دقت ارزیابی کنیم و بهبود بخشیم."