قاعدگی یا عادت ماهانه چیست و چرا اتفاق می افتد؟

قاعدگی یا عادت ماهانه، که به آن پریود یا دَشتان نیز می‌گویند، به جاری شدن خون از پوشش داخلی رحم گفته می‌شود؛ که به طور منظم در جنس ماده گونه‌های خاصی از پستانداران از اوایل سنین جوانی، در دوران بلوغ تا دوران یائسگی رخ می‌دهد. این مقاله به قاعدگی در زنان می‌پردازد.

به طور معمول عادت ماهانه در زنان باردار و شیرده اتفاق نمی‌افتد و بروز قاعدگی در این دوران‌های خاص از زندگی زنان متوقف می‌شود. قاعدگی در زنان غیرباردار، از دوران بلوغ تا رسیدن به سنین یائسگی بروز می‌کند.

مدت خونریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳-۵ روز طول می‌کشد، اما بین۳-۱۰ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول میکشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خونریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

ترکیب خون قاعدگی

ترکیب قاعدگی برای نامیدن جریان قاعدگی صحیح‌تر به نظر می‌رسد اگرچه افراد از اصطلاح خون قاعدگی استفاده می‌کنند.در حقیقت ترکیب قاعدگی ازمقداری خون، موکوس سرویکس، ترشحات واژن و بافت اندومتر رحم تشکیل شده است. رنگ ترکیب قاعدگی قهوه‌ای متمایل به قرمز، کمی تیره‌تر از رنگ خون است.

بسیاری از زنان با ریزش بافت پوششی اندومتر رحم، طی قاعدگی مواجه می‌شوند. ریزش اندومتر به صورت قطعاتی از بافت رحم که با خون مخلوط است تظاهر می‌یابد، اغلب این قطعات بافتی، «لخته قاعدگی» نامیده می‌شود. این لخته قاعدگی معمولاً در زنانی که جریان خون قاعدگی شدیدتری از متوسط نرمال دارند، رخ می‌دهد. گاهی لخته قاعدگی اشتباهاً، سقط زودرس رویان تلقی می‌شود. آنزیمی موسوم به پلاسمین که در بافت اندومتر رحم وجود دارد مانع از تشکیل لخته در ترکیب مایع قاعدگی می‌شود.

مقدار آهن از دست رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً ناچیز است. در یک مطالعه زنانی که در سن قبل از دوران یائسگی قرار داشتند و علایم کمبود آهن را نشان می‌دادند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. ۸۶ درصد از این زنان دچار یک بیماری در دستگاه گوارش بودند و به اشتباه به خونریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.

اولین تجربهٔ قاعدگی در سن بلوغ «منارک» نامیده می‌شود. متوسط سن بروز منارک ۱۳ سالگی است هر چند که بروزآن می‌تواند از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر باشد.

دوران قبل از یائسگی به زمانی گفته می‌شود که قدرت باروری زنان کاهش می‌یابد و دفعات خونریزی قاعدگی کاهش می‌یابد. یائسگی به زمانی که خونریزی قاعدگی در یک زن به طور کامل متوقف می‌شود و دیگر بارور نخواهد شد گفته می‌شود، در کشورهای غربی، یائسگی معمولاً در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ می‌دهد.

تجربیات فیزیکی

در بسیاری از زنان، تغییرات فیزیکی متعددی در ارتباط با تغییرات طبیعی سطح هورمون‌های جنسی طی دوران قاعدگی رخ می‌دهد و با انقباضات عضلات رحم (کرامپ قاعدگی)، که در قاعدگی ایجاد می‌شود، همراه می‌شود. زنان ممکن است با احتباس آب، تغییر در فعالیت جنسی، خستگی، دردناک شدن پستان‌ها، یا تهوع مواجه شوند. تورم بافت پستانی و احساس ناراحتی در پستان‌ها درنتیجهٔ احتباس آب ایجاد می‌شود. معمولاً این احساسات بسیار خفیف هستند و بسیاری از زنان با تغییرات فیزیکی بسیار کمی در ارتباط با قاعدگی مواجه می‌شوند. رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، کافئین و الکل و برنامهٔ ورزشی مرتب در کنترل تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی مؤثر است. معمولاً از این تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی به سندرم پیش از قاعدگی یاد می‌شود. این احساسات از یک شخص به شخص دیگر و از یک چرخه تا چرخه‌ای دیگر متغیر است.

دردهای شکمی قاعدگی

بسیاری از زنان کرامپ های شکمی دردناک راطی دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. عضلات رحم و عضلات شکمی اطراف رحم برای بیرون راندن مایع قاعدگی منقبض می‌شوداعتقاد بر این است که انقباضات عضلانی رحم با افزایش رها شدن اسید های چرب موسوم به پروستاگلاندین ازبافت پوششی رحم تولید می‌شود این کرامپ دیسمنوره اولیه یا دردهای قاعدگی نامیده می‌شود دیسمنوره ی اولیه معمولاطی یک تا دو سال اول زندگی رخ می‌دهدو ممکن است تا دوران یائسگی ادامه یابداما در بسیاری از زنان بتدریج علایم دیسمنوره بعداز اواسط ۲۰ سالگی فروکش نماید.گاهی علایم دیسمنوره در زنان ناتوان کننده است و علت این که چرا در بعضی این علایم وجود دارد و در بعضی وجود ندارد نا مشخص است نشانه های شدید شامل درد انتشار یابنده به هیپ ،پشت و ران , تهوع و اسهال یا یبوست مکرر است.درمان بر روی افزایش پروستاگلندین با تجویزداروهای ضد پروستاگلندین ها ویا ضد بارداری متمرکز است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن وناپروکسن ممکن است علایم را سرکوب کند.

تجربیات روانی

بعضی از زنان اختلالات روانی را طی قاعدگی تجربه می‌کنند این اختلالات از تحریک پذیری تا خستگی یا گریه کردن متغیر است. نام این تغییرات روحی-روانی، سندرم پیش از قاعدگی (پی.ام.اس) است و شیوع آن از ۳-۳۰٪ گزارش شده است. علائم تشدید شده پیش از قاعدگی ممکن است ناشی از اختلال ملال پیش از قاعدگی باشد که نیاز به درمان دارد. این اختلالات عبارتند از اضطراب یا افسردگی. به ندرت، در کسانی که استعداد ژنتیکی اپیزودهای روان-آشوبی دارند، قاعدگی ممکن است منجر به آغاز روان-آشوبی قاعدگی شود.
خونریزی غیرطبیعی رحم

یک دوره قاعدگی طبیعی در یک خانم در سن باروری شامل حدود ۲۸ روز است که در ۷-۳ روز آن خونریزی مختصری به اندازه ۸۰-۲۰ میلی لیتر رخ می‌دهد. خونریزی غیرطبیعی رحم وقتی است که الگوی فوق از نظر مدت یا مقدار خونریزی تغییر کند.

انواع خونریزی غیرطبیعی رحم بسیار متنوع‌اند مانند

پلی منوره که دوره قاعدگی کمتر از بیست و یک روز است.
اولیگومنوره که دوره قاعدگی بیشتر از سی و پنج روز است.
هایپرمنوره که میزان خونریزی بیش از هفت روز است.
متروراژی که خونریزی نامنظم است.
منوراژی که حجم خونریزی بیش از هشتاد میلی لیتر است.

علل این مشکلات نیز متنوع است از جمله عفونت، آی‌یودی، استرس، کیست تخمدان، سوءتغذیه، بدخیمی، اختلالات هورمونی، مصرف دارو و حاملگی.
موارد جاذب خون قاعدگی
بسیاری از زنان از موارد متعددی برای جذب خونریزی استفاده می‌کنند. شامل نوار بهداشتی، تامپون، فنجان قاعدگی، انواع پدها و حوله.

چرخهٔ قاعدگی یا سیکل قاعدگی در واقع تغییرات فیزیولوژیکی است که در زنان بارور جهت تولیدمثل جنسی رخ می‌دهد و هر ماه یک تخمک بالغ شده و آمادهٔ تشکیل جنین می‌شود. در این مدت به تدریج بافت رحم نیز آمادهٔ نگهداری جنین می‌شود. اگر لقاح صورت نگیرد، تخمک دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند (قاعدگی). این فرایند به طور طبیعی در دوران باروری جنسی گونه‌های پستانداران ماده رخ می‌دهد. چرخهٔ قاعدگی زنان در دوران بارداری و شیردهی متوقف می‌شود و به همین ترتیب در این زمان است که تست‌های حاملگی از نوع Bonmed به سرعت توانایی تشخیص احتمال بارداری را دارند. چرخهٔ قاعدگی از دوران بلوغ تا زمان یائسگی ادامه می‌یابد. مدت خونریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳-۵ روز طول می‌کشد، اما بین ۲-۸ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول میکشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خونریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

سیکل یا چرخه قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل سیستم اندوکرین ایجاد می شود. این سیکل به سه مرحله تقسیم می شود

مرحله یا فاز فولیکولر
مرحله یا فاز اوولاسیون یا تخمکگذاری
مرحله یا فاز لوتِئال

اگرچه بعضی منابع تقسیم بندی دیگری دارند:

فاز قاعدگی یا خونریزی
فاز تکثیری یا پرولیفراتیو
فاز ترشحی

هر سیکل قاعدگی از اولین روز شروع خونریزی قاعدگی شروع می شود. روش های هورمونی جلوگیری از بارداری با تغییر در سطح هورمون های بدن از بارداری جلوگیری می کنند.

Menstruation, also known as a period or monthly, is the regular discharge of blood and mucosal tissue from the inner lining of the uterus through the vagina. The first period usually begins between twelve and fifteen years of age, a point in time known as menarche. However, periods may occasionally start as young as eight years old and still be considered normal. The average age of the first period is generally later in the developing world, and earlier in the developed world. The typical length of time between the first day of one period and the first day of the next is 21 to 45 days in young women, and 21 to 31 days in adults (an average of 28 days). Bleeding usually lasts around 2 to 7 days. Menstruation stops occurring after menopause, which usually occurs between 45 and 55 years of age. Periods also stop during pregnancy and typically do not resume during the initial months of breastfeeding.

Up to 80% of women report having some symptoms prior to menstruation. Common signs and symptoms include acne, tender breasts, bloating, feeling tired, irritability, and mood changes. These may interfere with normal life, therefore qualifying as premenstrual syndrome, in 20 to 30% of women. In 3 to 8%, symptoms are severe.

A lack of periods, known as amenorrhea, is when periods do not occur by age 15 or have not occurred in 90 days. Other problems with the menstrual cycle include painful periods and abnormal bleeding such as bleeding between periods or heavy bleeding. Menstruation in other animals occurs in primates, such as apes and monkeys, as well as bats and the elephant shrew.

The menstrual cycle occurs due to the rise and fall of hormones. This cycle results in the thickening of the lining of the uterus, and the growth of an egg, (which is required for pregnancy). The egg is released from an ovary around day fourteen in the cycle; the thickened lining of the uterus provides nutrients to an embryo after implantation. If pregnancy does not occur, the lining is released in what is known as menstruation.