شرکت مخابرات ایران / از تاریخچه تا فروش سهام
شرکت مخابرات ایران (سهامی عام) در سال ۱۳۵۰ خورشیدی با سرمایهای بالغ بر پنج میلیارد ریال ایران تأسیس شد. این شرکت، دارای ۳۰ شرکت استانی، و مالک شرکت ارتباطات ثابت ایران (آشنای اول) و شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) است.تاریخچه
ورود تلفن به ایران
در حدود سالهای ۱۲۶۷ یا ۱۲۶۸ خورشیدی تلفن(۱۱ تا ۱۲ سال پس از اختراع آن) به ایران وارد شد. ناصرالدینشاه قاجار در یادداشتهای خود، در شرح وقایع جمادیالثانی سال ۱۳۰۲ قمری (۱۲۶۳ خورشیدی) به تلفنی اشاره میکند که رهآورد سفر فرنگ معین الملک (سفیر ایران در امپراتوری عثمانی) بوده و از آن برای برقراری تماس از شمسالعماره تا باغ سپهسالار استفاده میشده است. احتمالاً این نخستین تماس تلفنی در ایران بوده است.
از سوی دیگر یک کمپانی بلژیکی به نام «شرکت خط آهن ایران» که صاحب امتیاز ساخت و بهرهبرداری راه آهن تهران-ری (ماشین دودی) و واگن اسبی بود برای تماس میان ۲ ایستگاه تهران و ری و نیز بین گاری شهری با واگنخانه، از تلفن استفاده میکرده است.
در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در پادشاهی مظفرالدینشاه قاجار نخستین امتیاز تلفن در تبریز به مدت ۵۰ سال به یک شرکت خصوصی به نام «مؤسسه تلفن تبریز و حومه» واگذار شد تا به مناطق اطراف آن شهر تا شعاع ۲۴ کیلومتر خدمات ارائه کند. در پی انحلال این شرکت، یکی از شرکا (سیدمرتضی مرتضوی) با ضبط اموال شرکت بابت مطالبات خود، اداره آن را شخصاً به عهده گرفت و پس از فوت او این شرکت به شرکت سهامی بدل شد.
در ۱۲۸۱ خورشیدی امتیاز احداث و بهرهبرداری تلفن در مشهد، بدون تعیین مدت، به منشورالملک (احمد منشور) واگذار شد. امتیاز سوم به دوستمحمد معیرالممالک (داماد ناصرالدین شاه) برای ارائه خدمات در گیلان داده شد. در ۱۲۸۲ امتیاز تلفن تمام ایران به مدت ۶۰ سال به دوست معیرالممالک واگذار شده و وی ملزم شد از تاریخ صدور فرمان، طی ۳ سال تلفن تهران و تا ۱۰ سال پس از آن خدمات تلفن را در سایر شهرهای ایران را با هزینه خود راه اندازی کند.
او این امتیاز را به حاجمحمداسماعیل تهرانچی فروخت. پس از تهرانچی، امتیاز مزبور به ۲۰ سهم تقسیم شد و تا سال ۱۲۸۴ خورشیدی فردی به نام «حاجیآقا کوچصفهانی» تمام آن سهام را خرید. در دوران مالکیت این شخص، در پاییز ۱۲۸۷ سیم تلفن میان بندر انزلی، رشت و منجیل و قزوین کشیده شد. به گفته مسعود کیهان این خط تلفن، مستقل و دارای ۷۰۰ مشترک و وجه اشتراک ماهیانه آن ۲۰ تا ۵۰ ریال بوده است.
درگیری
به نوشته ادوارد براون، نیروهای خارجی گاه از این موضوع برای ایجاد اغتشاش در کشور بهره میگرفتند. از جمله پس از قبول اتمام حجت روسها از سوی دولت ایران، گروهی از سربازان روس شبانه در تبریز به سیمکشی تلفن از طریق بامهای منازل مردم و ایجاد مزاحمت برای آنان پرداختند تا بهانهای برای فشار و سرکوب مردم بیابند.
ملیسازی
رسیدگی به امور تلفن تا ۱۳۰۸ به عهده «وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه» بود. اما در آن سال، به خاطر طفره برخی از شرکتها از تعهدات خود، طی مصوبهای رسیدگی به امور تلفن و شکایات مشترکین به وزارت «پست و تلگراف» واگذار شد و نام وزارتخانه نیز به «وزارت پست و تلگراف و تلفن» تغییر کرد. این وزارتخانه در سال ۱۳۱۰ برای تمرکز امور مخابرات با دریافت یک میلیون تومان وام از بانک ملی ایران، کلیه سهام شرکت تلفن را خرید.
خدمات
انتقادها
پس از آغاز ارائه سرویس اینترنت پر سرعت توسط شرکت مخابرات ایران، این شرکت با وجود خصوصی بودن در آذرماه ۹۱ اقدام به تبلیغات خدمات اینترنت پرسرعت خود از طریق شبکه سراسری خبر در تلویزیون دولتی ایران نمود که این موضوع اعتراض شرکتهای خصوصی رقیب را برانگیخت.
در سال ۱۳۹۲ علاوه بر قطعیهای مکرر و نارضایتی کاربران، اختلافات بین شرکت مخابرات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی همچنان ادامه پیدا کرد.
شرکت مخابرات ایران در ارزیابی سازمان تنظیم مقررات رادیویی در شهریور ۹۲ در بین ارایه دهندگان اینترنت پرسرعت در کشور، رتبه آخر (دهم) و در بهمن ۹۳ رتبه (ششم) را کسب کرد.
این ارزیابی براساس پارامترهایی همانند میزان کیفیت خدمات، میزان پایبندی، تعهد اپراتورها به قوانین و مقررات و مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، شکایت ثبت شده از سوی مشترکان و غیره بوده است.
در حدود سالهای ۱۲۶۷ یا ۱۲۶۸ خورشیدی تلفن(۱۱ تا ۱۲ سال پس از اختراع آن) به ایران وارد شد. ناصرالدینشاه قاجار در یادداشتهای خود، در شرح وقایع جمادیالثانی سال ۱۳۰۲ قمری (۱۲۶۳ خورشیدی) به تلفنی اشاره میکند که رهآورد سفر فرنگ معین الملک (سفیر ایران در امپراتوری عثمانی) بوده و از آن برای برقراری تماس از شمسالعماره تا باغ سپهسالار استفاده میشده است. احتمالاً این نخستین تماس تلفنی در ایران بوده است.
از سوی دیگر یک کمپانی بلژیکی به نام «شرکت خط آهن ایران» که صاحب امتیاز ساخت و بهرهبرداری راه آهن تهران-ری (ماشین دودی) و واگن اسبی بود برای تماس میان ۲ ایستگاه تهران و ری و نیز بین گاری شهری با واگنخانه، از تلفن استفاده میکرده است.
در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در پادشاهی مظفرالدینشاه قاجار نخستین امتیاز تلفن در تبریز به مدت ۵۰ سال به یک شرکت خصوصی به نام «مؤسسه تلفن تبریز و حومه» واگذار شد تا به مناطق اطراف آن شهر تا شعاع ۲۴ کیلومتر خدمات ارائه کند. در پی انحلال این شرکت، یکی از شرکا (سیدمرتضی مرتضوی) با ضبط اموال شرکت بابت مطالبات خود، اداره آن را شخصاً به عهده گرفت و پس از فوت او این شرکت به شرکت سهامی بدل شد.
در ۱۲۸۱ خورشیدی امتیاز احداث و بهرهبرداری تلفن در مشهد، بدون تعیین مدت، به منشورالملک (احمد منشور) واگذار شد. امتیاز سوم به دوستمحمد معیرالممالک (داماد ناصرالدین شاه) برای ارائه خدمات در گیلان داده شد. در ۱۲۸۲ امتیاز تلفن تمام ایران به مدت ۶۰ سال به دوست معیرالممالک واگذار شده و وی ملزم شد از تاریخ صدور فرمان، طی ۳ سال تلفن تهران و تا ۱۰ سال پس از آن خدمات تلفن را در سایر شهرهای ایران را با هزینه خود راه اندازی کند.
او این امتیاز را به حاجمحمداسماعیل تهرانچی فروخت. پس از تهرانچی، امتیاز مزبور به ۲۰ سهم تقسیم شد و تا سال ۱۲۸۴ خورشیدی فردی به نام «حاجیآقا کوچصفهانی» تمام آن سهام را خرید. در دوران مالکیت این شخص، در پاییز ۱۲۸۷ سیم تلفن میان بندر انزلی، رشت و منجیل و قزوین کشیده شد. به گفته مسعود کیهان این خط تلفن، مستقل و دارای ۷۰۰ مشترک و وجه اشتراک ماهیانه آن ۲۰ تا ۵۰ ریال بوده است.
درگیری
در این میان شرکت نفت ایران و انگلیس و شرکت صنعت شیلات که امتیاز بهرهبرداری آن در اختیار روسیه تزاری بود برای خود خطوط تلفن جداگانه داشتند. این موضوع، باعث درگیری آنان با صاحب امتیازان ایرانی میشد. از جمله در سال ۱۳۰۷ کوچصفهانی به سیمکشی غیرقانونی اداره شیلات در سواحل دریای کاسپین اعتراض کرد و خواستار عدم استفاده از این خطوط شد.
به نوشته ادوارد براون، نیروهای خارجی گاه از این موضوع برای ایجاد اغتشاش در کشور بهره میگرفتند. از جمله پس از قبول اتمام حجت روسها از سوی دولت ایران، گروهی از سربازان روس شبانه در تبریز به سیمکشی تلفن از طریق بامهای منازل مردم و ایجاد مزاحمت برای آنان پرداختند تا بهانهای برای فشار و سرکوب مردم بیابند.
ملیسازی
رسیدگی به امور تلفن تا ۱۳۰۸ به عهده «وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه» بود. اما در آن سال، به خاطر طفره برخی از شرکتها از تعهدات خود، طی مصوبهای رسیدگی به امور تلفن و شکایات مشترکین به وزارت «پست و تلگراف» واگذار شد و نام وزارتخانه نیز به «وزارت پست و تلگراف و تلفن» تغییر کرد. این وزارتخانه در سال ۱۳۱۰ برای تمرکز امور مخابرات با دریافت یک میلیون تومان وام از بانک ملی ایران، کلیه سهام شرکت تلفن را خرید.
خدمات
تلفن ثابت
آشنای اول، سرویسهای دیتا
شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول)، نخستین اپراتور تلفن همراه ایران
راهنمای تلفن ۱۱۸، یکی از خدمات فعال در این بخش
اینترنت پرسرعت (از ۱۳۸۱)
آشنای اول، سرویسهای دیتا
شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول)، نخستین اپراتور تلفن همراه ایران
راهنمای تلفن ۱۱۸، یکی از خدمات فعال در این بخش
اینترنت پرسرعت (از ۱۳۸۱)
انتقادها
نحوه ارائه خدمات اینترنت پرسرعت توسط شرکت مخابرات ایران، گاه با انتقاد از سوی شرکتهای فراهمکننده دسترسی اختصاصی (PAP) همراه بوده است. از این جمله میتوان به بی اعتنایی مجمع عمومی مخابرات به مصوبات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اشاره کرد. به عنوان نمونه در اردیبهشت ۸۹ این شرکتها از مدیران شرکت مخابرات ایران به دلیل عدم اجرای مصوبه کمیسیون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به دلیل دریافت تعرفه مازاد از مصرفکنندگان به دادسرای رسیدگی به جرائم کارکنان دولت شکایت کردند.
پس از آغاز ارائه سرویس اینترنت پر سرعت توسط شرکت مخابرات ایران، این شرکت با وجود خصوصی بودن در آذرماه ۹۱ اقدام به تبلیغات خدمات اینترنت پرسرعت خود از طریق شبکه سراسری خبر در تلویزیون دولتی ایران نمود که این موضوع اعتراض شرکتهای خصوصی رقیب را برانگیخت.
در سال ۱۳۹۲ علاوه بر قطعیهای مکرر و نارضایتی کاربران، اختلافات بین شرکت مخابرات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی همچنان ادامه پیدا کرد.
شرکت مخابرات ایران در ارزیابی سازمان تنظیم مقررات رادیویی در شهریور ۹۲ در بین ارایه دهندگان اینترنت پرسرعت در کشور، رتبه آخر (دهم) و در بهمن ۹۳ رتبه (ششم) را کسب کرد.
این ارزیابی براساس پارامترهایی همانند میزان کیفیت خدمات، میزان پایبندی، تعهد اپراتورها به قوانین و مقررات و مصوبات کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، شکایت ثبت شده از سوی مشترکان و غیره بوده است.
منبع : ویکی پدیا